Ընթերցո՛ղ բարեկամ, ապրիլյան սգատոնի այս օրերին, մենք ներկայացնում ենք Արեւմտահայաստանում, Հայոց ցեղասպանության դժնդակ օրերին մղված հերոսամարտերից մի քանիսը՝ փաստերով, իրողություններով հավաստելու համար այն ճշմարտությունը, որ մեր պատմական բնօրրանի ոչ մի բնակավայր բնակիչներն ինքնակամ չեն լքել, այնտեղ, որտեղ եղել է դրա հնարավորությունը, հաճախ, եթե անգամ չի եղել, համախմբվել, ընդվզել, կանոնավոր զորաբանակների, թուրք, քուրդ հրոսակախմբերի դեմ բազմաթիվ անհավասար, բայց հաղթական ճակատամարտեր են մղել։

Մեր գյուղը Լճաշենն է: Մի կողմից Սևանն է օղակում շենը, մյուս կողմից՝ լեռները: Փակում եմ աչքերս ու տեսնում Սևանի անծայրածիր-կապույտ ազատությունն ու ծաղկած-գույնզգույն լեռների հպարտությունը: Հպարտություն ու ազատություն. այս երկու բառերն այնքան բնորոշ են լճաշենցիներին: Գյուղը հին է: Երկրաբանները երբեք ձեռնունայն չեն հեռանում այստեղից, երբ փորփրում են անցյալը: Պատմության թանգարանի ոսկե գորտն ու սայլը մեր գյուղում են գտել, ավելի ճիշտ՝ պապիս տան բակում: Այստեղ պատմությունը շնչում է կողքիդ, ու քո անցյալը ներկա է մշտապես:

Բժիշկ Մխիթար Հարությունյանն օրեր առաջ է վերադարձել 25-օրյա վարժական հավաքներից: Նվիրված ծառայության համար հրամանատարությունը նրան խրախուսել է պատվոգրով: Մխիթարը կիսվում է հավաքների մասին իր տպավորություններով:

Համայնքների խոշորացման ծրագրի համաձայն՝ Գորիսի շրջանի 7 գյուղեր՝ Տեղ, Կոռնիձոր, Արավուս, Խնածախ, Վաղատուր, Քարաշեն, Խոզնավար, ընդգրկվեցին մեկ՝ խոշորացված Տեղ համայնքում, որն այսօր ունի շուրջ 1500 տնտեսություն:

Վայոց ձորի Արփի գյուղում են ապրում Լուսինե և Շահեն Սարգսյանները: Չորս արու զավակ ունեն, չորսն էլ՝ ուշիմ, աշխատասեր, ազնիվ ու շիտակ, մեծի հարգն իմացող, մեծի հոգսը կիսող. այսպես են բնութագրում համագյուղացիները տղաներին:

Տավուշի մարզի Վերին Կարմիրաղբյուր գյուղը փռված է յոթ բլուրների վրա. լանջերից մինչև գագաթ տներ ու այգիներ են: Ծառերը փթթել են՝ հոնի դեղին ծաղիկներն ու վարդագույն դեղձենիները, սպիտակ ծիրանենիները, տանձենիներն ու խնձորենիները…

Պահեստազորայինների քսանհինգօրյա վարժական հավաքները շարունակվում են: Տարբեր տարիքի, քաղաքացիական տարբեր մասնագիտություններ ունեցող մարդիկ զինվորական հանդերձանքով են՝ հայրենիքի սահմանների պաշտպանությանը պատրաստ լինելու ընդհանուր նպատակով: