ՈՒսումնամարտական գործունեության ժամանակ առկա էքստրեմալ գործոնների ազդեցության բացասական հետևանքներն են հոգեխոցվածքները: Դրանք առաջանում են հոգեխոցիչ բնույթի պատահույթի և մարդու կողմից այդ իրադարձության գնահատման փոխգործողության հետևանքով: Նշենք, որ մասնագիտական գրականության մեջ կարելի է հանդիպել նաև հոգեկան ցնցում արտահայտությունը: Դա հոգեկան գործունեության ժամանակավոր կամ մշտական խախտումն է հոգեբանական շատ ուժեղ կամ նշանակալից գործոնների ազդեցության հետևանքով: Հոգեկան ցնցումը կրկնվելու կամ շատ խորը լինելու դեպքում կարող է հանգեցնել անձնավորության հոգեծին (հոգեբանական պայմանավորվածություն ունեցող) ախտաբանական փոփոխությունների: Հոգեծին փոփոխությունները կարող են առաջ բերել նաև հոգեմարմնային (պսիխոսոմատիկ) հիվանդագին փոփոխություններ:

Անդրանիկը ապտակել է գեներալներ Տրուխինին ու Աբացիևին, Ռուբենին, Շիրվանզադեին, Բաղրամյանին, Միկոյանին։ Նրանցից շատերը երախտագիտությամբ եմ հիշում Զորավարի ապտակը, ինչպես Հ. Բաղրամյանը (նա ապտակը ստացել է 1918-ի մարտին, Սարիղամիշի մոտ գտնվող Խորասան գյուղում)։
Ս. Վրացյանը հիշում է. «Միկոյեան Անդրանիկից ծեծ կերաւ ու հեռացաւ ոչ միայն կամաւորական խմբից, այլև Դաշնակցութիւնից… Իսկ ո՞վ էր այն բախտաւորը, որ Անդրանիկի բռունցքի կամ լեզուի համը չէր ճաշակել։ Անդրանիկը ծեծել էր Գասպար Իփէկեանին, Աշխարհաբեկ Քալանթարեանին, Անաստաս Միկոյեանին, նոյնիսկ Ռոստոմի, բժ. Զաւրեանի և Ռուբէն Տէր-Մինասեանի վրայ փորձել էր ձեռք բարձրացնել»։

Պելեն 16 տարեկան էր, երբ նշեց իր նորամուտը Բրազիլիայի հավաքականի կազմում: Մրցակիցը Արգենտինայի հավաքականն էր։ 0:1 հաշվի ժամանակ նա փոխարինման մտնելով` հավասարեցրեց հաշիվը։ Ճիշտ է, արդյունքում բրազիլացիները պարտվեցին 1:2 հաշվով, սակայն Պելեի համար նորամուտը անկասկած ստացվեց։ Այդ ժամանակ արդեն Վիսենտե Ֆեոլոյի գլխավորած թիմն արդեն պատրաստվում էր 1958թ. Շվեդիայում կայանալիք աշխարհի առաջնությանը։ Թիմում կային հիանալի ֆուտբոլիստներ` Գարինչա, Դիդի, Վավա, Զագալո, Զիտո, Օրլանդո և այլք, բայց շվեդական առաջնությունից հետո բոլորը առանձնացրին հենց Պելեին։ Առաջնությունում նա առաջին գոլը խփեց քառորդ եզրափակիչի Ուելսի հավաքականի հետ խաղում։

Դժվար է գերագնահատել մարշալ Հովհ. Բաղրամյանի անվան ուսումնական զորամասի նշանակությունը տանկային, մոտոհրաձգային մարտական զորամասերը զինվորական որակյալ մասնագետներով համալրելու գործում։
-Ուսումնական ծրագրից ոչ մի շեղում չի եղել, իսկ ծրագրի կատարումից հետո մենք ստանում ենք նախատեսած արդյունքը, այնպես որ՝ ես հանգիստ եմ և համոզված, որ մարտական զորամասերի հրամանատարները մեր պատրաստած մասնագետներից դժգոհելու առիթ չեն ունենա,- ասաց զորամասի հրամանատար գնդապետ Գ. Ենոքյանը։

Գնդապետ Մ. Մախսուդյանի հրամանատարությամբ գործող զորամասը մարտական հերթապահություն է իրականացնում, պահպանում է ՀՀ սահմանների անվտանգությունը: Առաջին հերթին անձնակազմի ջանքերը նպատակաուղղված են հենց այդ խնդրի կատարմանը: Սակայն զորամասի հրամանատարությունը քաջ գիտակցում է, որ մարտական հերթապահության արդյունավետ և անվտանգ անցկացումը մեծապես պայմանավորված է մարտական պատրաստության պարապմունքների լիարժեք կազմակերպմամբ:

Համազգային պատերազմը ընդհանուր թշնամու դեմ և բոլորին հարազատ հողի համար, բարձրացնում է «մենք»-ի գաղափարը։ Համազգային միասնականությունը դրսևորվում է ոչ միայն ազատագրական պայքարի գաղափարի շուրջ, այլև հասարակական կյանքի բոլոր ոլորտներում։ «Մենք»-ը դառնում է մտածելակերպ, հոգեբանություն և պայմանավորում է մարդկանց վարքն ու գործելակերպը։ Պատահական չէ, որ պատերազմի տարիներին մենք ավելի հանդուրժող, բարյացակամ և միասնական էինք ոչ միայն ճակատում, այլև թիկունքում՝ կենցաղային հարաբերությունների մեջ։ Այդ տարիներին մեր հոգեբանության մեջ արմատավորվեց սեփական ուժը կողքինի ուժով պայմանավորելու գիտակցումը, կողքինին կարևորելու պատրաստակամությունը։

Ապրիլի 14-ին իր բնակարանում դիպուկահարի կրակոցից զոհվեց ԼՂՀ Գերագույն խորհրդի առաջին նախագահ Արթուր Մկրտչյանը: Նա ծնվել էր 1959 թվականի փետրվարի 10-ին, Հադրութի շրջանի Էդիլլու գյուղում. պատմական գիտությունների թեկնածու էր, եղել էր Հադրութի երկրագիտական թանգարանի տնօրենը և շրջանի ինքնապաշտպանության կազմակերպիչներից մեկը: Ապրիլի 15-17-ին ԼՂՀ-ում, իսկ 17-ին՝ Հայաստանի Հանրապետությունում հայտարարվեց սուգ: Ինքնապաշտպանության ուժերի հրամկազմը հայտարարեց, որ դժվարին այդ պահին ըստ ամենայնի սատարում է ԼՂՀ իշխանություններին: