Գողթն գավառից բաժանող՝ ծովի մակերեւույթից 2500մ ավելի բարձր լեռնագագաթներին այժմ մարտական հերթապահության են կանգնած մեր զինվորները։ Զորամասի հրամանատարի տեղակալ փոխգնդապետ Ա.Ադամյանի ուղեկցությամբ բարձրանում ենք հենակետեր։ Եղանակը պարզ է, բարենպաստ։ Ոլորապտույտ ճանապարհը մաքրված է։ Ճանապարհներն անընդհատ մաքրում են, որովհետեւ, եթե ձյուն էլ չգա, քամին, բուքը սարերի ձյունը լցնում են ճանապարհին։ Շեներն ապրում, շնչում են խաղաղության մեջ, որտեղ ամեն օր մայր մտնող եւ հրաշեկ լեռներից նորից դուրս եկող արեւի հետ բնակիչներն իրենց հայացքներն ուղղում են բարձրիկ լեռներին, որտեղ կանգնած են հայոց բանակի զինվորները։

«Առանց թռիչքի իմ կյանքը չեմ պատկերացնում»,- ասում է 39-ամյա Քրիստինա Իլիկչյանը, որ 14 տարեկանից զբաղվում է պարաշյուտային սպորտով: Սկզբում պարաշյուտով թռչելը սիրած զբաղմունք էր, հետո դարձավ մասնագիտություն. «Ես երբեք չէի մտածում, որ այս ամենը կարող է մի օր լրջանալ ու բացի հոբբիից դառնալ իմ հիմնական աշխատանքը, եւ որ այս մասնագիտությամբ կծառայեմ բանակում»:

Ես ոչինչ չգիտեի պապիկիս մասին, դա իմ ողբերգությունն էր: Միշտ լսել եմ` ֆաշիստի թոռ, մայրիկիս համար` ազգի դավաճանի երեխա: Սարսափելի բան էր: Պատկերացրեք` ես էլ էի այդպես կարծում, մյուսների պես գիտեի, թե իմ պապը դավաճան է եղել: Մտածում էի, ինչու է այդպես, ինչու իմ ու խեղճ մորս բախտը չի բերել: Եվ միայն 1981թ. զգացի, թե ինչքան եմ սխալվել: Փարիզ էի մեկնում հյուրախաղերի, Սունդուկյանի թատրոնի դերասան Լորենց Առուշանյանը ականջիս փսփսաց, թե` ուզո՞ւմ ես պապիդ մասին մի երգ երգեմ, ու հենց ինքնաթիռի մեջ սկսեց երգել, հետո էլ ասաց` գիտես, ինչ պապ ես ունեցել, նրա մասին գիրք ունեմ, որ վերադառնանք, կտամ կկարդաս:

Փոխգնդապետ Ռ.Բեգլարյանի հրամանատարությամբ հանրապետության հարավային դարպասի պահպանությունը հուսալիորեն իրականացնող զորամասն այս տարվա ամառային եւ ձմեռային ուսումնական փուլում երկու անակնկալ ստուգումների է ենթարկվել. նախ՝ գլխավոր ռազմական տեսչության, ապա գլխավոր շտաբի հանձնաժողովի կողմից՝ երկու դեպքում էլ արժանանալով «բավարար» գնահատականի։ Ընդ որում, այն վաշտը, որի հրամանատարը ավագ լեյտենանտ Ջ.Մկրտչյանն է, գլխավոր ռազմական տեսչության կողմից գնահատվել է «լավ»։ Այս երկու ստուգումների արդյունքում ի հայտ եկած թերություններն ու բացթողումները զորամասի հրամանատարությունը սահմանված ժամկետում շտկել է, իսկ զորամիավորման վարչակազմը` ձեռնամուխ է եղել այդ ստուգումների արդյունքում ի հայտ եկած թերությունների եւ բացթողումների վերացման աշխատանքների հսկմանը։

Մենք հավաքվել ենք մի գաղափարի շուրջ. օգնել, չսպասելով, որ օգնություն խնդրեն։ Օգնել՝ պատվելով։ Երբ մարդը հասնում է մի եզրագծի, որից հետո սկսում է պահանջել, նրա հոգում շատ ծանր բարոյական փոխակերպում է կատարվում։ Ինչ վերաբերում է կազմակերպության «Զոհված եւ հաշմանդամ ազատամարտիկների ժառանգություն» անվանմանը, խոսքը ազատամարտին ամենաթանկ գինը վճարած մարդկանց բարոյական ժառանգությանը տեր լինելու մասին է։

Գորգիսյանների տոհմական բնօրրանը եղել է Արևմտյան Հայաստանի Բիթլիսի վիլայեթի Սղերդ սանջակում: Սղերդ քաղաքում է ծնվել Մովսեսի պապը` Սամի Չաուշը: 1915թ. Մեծ եղեռնի օրերին նա դարձավ պայքարի մարտիկ: Սամի Չաուշը հայրենի բնակավայրի ինքնապաշտպանության կազմակերպիչներից էր, բազում վճռորոշ մարտերի, այդ թվում նաև Սարդարապատի ճակատամարտի մասնակից: Պատմում են, որ թուրք եղեռնագործների ձեռքից մոտ հարյուր աղջիկ է ազատել, որոնցից վերջինին` Վերոնիկային, վիճակված էր դառնալ նրա կինը` Մովսեսի տատը: Գաղթի ճանապարհները Մովսեսի նախնիներին տարան Եգիպտոս: Եղեռնի տարիներին պատմական Կիլիկիայից Մերձավոր Արևելք է տարագրվում նաև Մովսեսի մոր` Աթթարյանների տոհմը:

Շուշիի ազատագրումը Արցախյան ազատամարտի ծանրակշիռ նվաճումներից է, հրաշալի կազմակերպված ու հաղթական ավարտին հասցված մի ռազմագործողություն, որը, իրոք, ՀՀ պաշտպանության նախարար Սեյրան Օհանյանի բնորոշմամբ, «իրական դարձրեց մեր անկախությունը» և «բացեց արցախյան զինված ուժերի հաջողությունների երկնակամարը»։ Այդ ռազմագործողությունը նշանավորվեց մեր հրամանատարների ու զինվորների ռազմական առանձնահատուկ ու փայլուն մտքի, հայ մարտիկի աննկուն կամքի ու վճռականության դրսևորմամբ։