Թվում է, թե Շուշիի ազատագրման մասին ամեն ինչ ասված է՝ հաղթեցինք, որովհետև հավատում էինք, հաղթեցինք, որովհետև միասնական էինք, հաղթեցինք, որովհետև չէինք կարող պարտվել: Թվում է, թե Շուշիի ռազմագործողության մասին ամեն ինչ ասված է՝ դա հայոց ռազմական տաղանդի դրսևորում էր, դա ոգու առավելությունն էր քանակի նկատմամբ, դա Աստծո միջամտությունն էր մեր գործերին, դա հրաշք էր: Թվում է, թե Շուշիի ազատագրման պատմական նշանակության մասին ամեն ինչ ասված է՝ վերջնականապես հաստատեց հավատը, որ կարող ենք մեր ուժերով հաղթել թշնամուն, բեկում մտցրեց պատերազմի ընթացքի մեջ, կոտրեց թշնամու ինքնավստահությունը, հիմք դարձավ ԼՂՀ պաշտպանության բանակի ստեղծման համար, Լաչինի միջանցքի ազատագրման նախադրյալ դարձավ, միջազգային հանրության աչքերը բացեց և ի ցույց դրեց ԼՂ հիմնախնդիրն իր ամբողջ սրությամբ ու դրամատիզմով, վերջապես, փոխեց հայի հոգեբանությունն ու նրան վերադարձրեց հաղթողի կեցվածքը:

Եթե կան աստեղային ժամեր, ապա կան նաև աստեղային օրեր, և մեր ազգային օրացույցում այդպիսի օրերից մեկը մայիսի 9-նն է։ Օր, որ նշանավորված է մեծ իրադարձություններով և հավերժորեն մտել է մեր ժողովրդի հավաքական հիշողության մեջ, դարձել անցած ճանապարհի նշանակ և ուղեցույց։

Մենք կորցրինք մեր պատմական հողերը, բայց բարոյական հաղթանակ տարանք` սովորեցնում էր պատմության դասագիրքը ու չէր բացատրում, թե ինչպես կարող է պարտությունը բարոյական լինել։ Մեզ սպանեցին, մորթեցին, տեղահան արին, ցրեցին աշխարհով մեկ, բայց մենք բարոյական հաղթանակ տարանք` համոզում էին ուսյալ պատմաբանները ու չէին հասկանում, որ այդ յուրօրինակ «հաղթանակի» ներշնչած հպարտությունը նույնքան թույլ է ու անպտուղ, որքան հզորների սեղանից թղթե շերեփով բաժին պոկելու ակնկալիքը։ Բարոյական հաղթանակ` կորցրած հողերի, բռնաբարված արժանապատվության, հազարավոր մարդկային կորուստների դիմաց։

Ժամը 10։00-ին մարտական տեխնիկան ու անձնակազմը կենտրոնացել են հրապարակի հարակից փողոցներում։
Ժամը 10։15-ից մինչեւ 10։20-ը միացյալ նվագախումբը շարային քայլերգի կատարմամբ փողոցից շարժվում է դեպի հրապարակ եւ զբաղեցնում ելման դիրքերը։
Երևի բոլոր պետությունների մայրաքաղաքներում նույն ժամին այսպես են սկսվում բոլոր զինվորական շքերթները: Սովորաբար միանման են լինում նաև իրադարձությունները, որոնց նվիրված է լինում զինվորական շքերթը: Իսկ այս անգամ…

Ծնվել է Մուշում։ Փոքր հասակից մասնակցել է ֆիդայական «Վարդանանց» խմբին։
Անդրանիկի մղած բոլոր կռիվներում (Առաքելոց վանքի, Սասունի ապստամբության ժամանակ, 1-ին կամավորական ջոկատի մղած մարտերում) եղել է Զորավարի անփոխարինելի օգնականը։ Հայտնի է նաև Մախլուտո անունով։

Պատերազմի օրերին խիզախության, հայրենասիրության, ոգու եւ հերոսության այնպիսի պաշար կուտակեցինք, որ դեռ տասնյակ սերունդներ կգրավի, կվարակի մեր հին ու ազնիվ արյունը, կփոխանցվի ժառանգաբար։ Մի դրվագ պատմեմ. Մխիթար Թիզյան անունով ազատամարտիկը պատերազմում կորցրել էր երկու ձեռքը, երկու աչքը։ Ասում էր` Մետաքսե, Աստված թող ինձ մի հատիկ աչք տա, կրկին ճակատ կգնամ, կկռվեմ։ Ասք չէ, ի՞նչ է հապա, դյուցազնավեպ է, լեգենդ է։ Մեր ոգու առասպելն այստեղից է գալիս ու երբեք չի ավարտվելու։

67 տարի է անցել այն օրից, երբ Բեռլինում ծածանվեց հաղթանակի դրոշը։ Այդ բաղձալի հաղթանակի նվաճման գործում իրենց լուման բերեցին նաև Երևանի N 17 հրետանային հատուկ դպրոցի ուսուցիչներն ու սովորողները։ Այսօր արդեն Պուշկինի անունը կրող դպրոցում 1939թ. բացվեց հրետանային հատուկ դպրոցը՝ խորհրդային բանակի կրտսեր հրամանատարական կազմը լրացնելու նպատակով (1941թ. տեղափոխվեց կայարանամերձ նոր շինություն, որտեղ հիմա Ավ. Իսահակյանի անվան դպրոցն է)։ Ուսուցումը ռուսերեն էր, լրիվ միջնակարգ կրթության ծրագրով։ Զուգահեռ ռազմական գործ էինք սովորում։