Պատերազմը նրան գամել էր հաշմասայլակին։ Հիվանդանոցային ձգվող օրերն ու ամիսները, վիրահատությունները չէին օգնել։ Փոխարենը դարձել էր բռնկուն, նյարդերի մի խուրձ ու ամեն պահի կարող էր պոռթկալ, գոռգոռալ, նույնիսկ հայհոյել։ Երեխաներն արդեն չափահաս էին, լուռումունջ, չխոսկան, որովհետև արտասանած ամեն մի բառից հետո հայացքով զննում էին հոր դեմքը։ Կինը՝ համեստ ու առաքինի, թաքուն իր բախտն անիծելով ու աչքերը սրբելով, հլու-հնազանդ, երեխայի գուրգուրանքով փորձում էր մխիթարել ամուսնուն։

Լոս Անջելես քաղաքի Սանտա Մոնիկա պողոտայի հարեւանությամբ է գտնվում Սանտա Մոնիկա գերեզմանատունը։ Նազարն ու Հռիփսիմեն ծնվել են Այնթապում։ Եղեռնից հետո որբացել։ Հռիփսիմեն ապրել էր ամերիկյան որբանոցում, իսկ Նազարը աշխատել էր մեծահարուստ Գյուլբենկյանի հետ եւ, ինչպես ինքն էր ասում, երկաթագործի իր ոսկի փեշակով եղել է նրա աջ ձեռքը։ Դեգերելով երկրե երկիր՝ Հալեպում միացել, տունտեղ էին դրել։ Հետո ճանապարհը նրանց տարել էր Լոս Անջելես, ու նրանք ապրել էին հայրենիքի կարոտն ու եղեռնից զոհված հարազատների կսկիծը սրտում։ Հիմա նրանք հանգչում են Սանտա Մոնիկայի գերեզմանոցում։ Նազարեթ որդին վերադարձել է Հայաստան, իսկ Սոսի աղջիկը բնակվում է Լոս Անջելեսում։

– Եթե դու խուսափես նույնիսկ իմ որդիների սրից, ես քեզ կգտնեմ: Կգտնեմ անգամ գերեզմանում, որտեղ դու կփորձես թաքնվել աստվածների պատժից, – զրնգաց նրա ձայնը:
«Եթե բոլոր հայուհիներն այսպիսին են, ապա հայկական հարցը միշտ կհետապնդի մեզ», – ցնցված մտածեց արքայից արքան` սարսափած լքելով պալատը:
Թորգոմը բարձրացրեց իշխանի գլուխը, և Սլովենան արագ նրա կիսաբաց բերանը լցրեց իր մոտի սրվակի պարունակությունը: Այնուհետև Թորգոմը խնամքով գրկեց իշխանին և ձեռքերի վրա տարավ պալատից:
Սլովենան ու Փառանձեմը տագնապած իրար նայեցին ու հասկացան միմյանց:

Շարունակվում են տոնական միջոցառումները հայոց բանակի 21-րդ տարեդարձի առթիվ։ Վերջերս իմ հեղինակային «Սյունյաց աշխարհի թագավորությունը» նկարազարդ հեքիաթի գրքերով հյուրընկալվել էի Սյունիքի մարզի Գորիս քաղաքի Վազգեն Սարգսյանի անվան թիվ 1 նախակրթարան։ Եռագույն դրոշները պարզած, զինվորական համազգեստներով մանկապարտեզի սաները մեկիկ-մեկիկ ծաղիկներ դրեցին Սպարապետի դիմանկարի առջև, ապա իրենց դաստիարակների հետ ուղևորվեցինք զորամաս։ Խրոխտ քայլերով բեմ բարձրացան և ռազմահայրենասիրական բոցաշունչ երգերով խանդավառեցին ողջ սպայական անձնակազմին։ Նրանց ծափողջույններով նվագակցում էին զինվորները։

Զինծառայողների սոցիալ-իրավական պաշտպանության ապահովման պարտականությունները, հրամանատարներից բացի, դրվում են նաև այլ պաշտոնատար անձանց վրա: Օրինակ՝ զորամասի շտաբի պետը, համաձայն ԶՈՒ ՆԾ կանոնագրքի 96-րդ հոդվածով իրեն ամրագրված պարտականությունների, կազմում է զինծառայողների արձակուրդների գրաֆիկը և վերահսկում դրանց տրամադրման գործընթացը, պարտավոր է մշտապես վերահսկել նյութական միջոցների առկայությունը, ամենօրյա ղեկավարում իրականացնել ստորաբաժանումներում դրանց պահպանության կարգի վերաբերյալ:

Կյանքումս թեեւ շատ հուշարձաններ եմ տեսել, բայց այս մեկը սրտումս իր խոր հետքը թողեց: Մի բան, որ տեղի ունեցավ, երբ հերթական անգամ այցելեցի զոհված ազատամարտիկի ընտանիք:
Մարտի 2-ին ես Ռոզա մայրիկի տանն էի՝ նրա որդիների զոհվելու օրն էր: Դուռը բացեց նա եւ իմ առջեւ կանգնեց ինչպես «Մարմնացած հուշարձան»: Նայելով նրա խոր ընկած, ցամաքած աչքերին՝ ակամա մտածեցի՝ քանի տարի շարունակ արտասվել են այդ աչքերը և ցավից փոս ընկել, ասես ինչ-որ մեկը դրանք ուժով ներս էր հրել: Նրա կնճռոտ դեմքը նման էր մագաղաթի, որի վրա, թվում էր, պատկերված է մի ամբողջ ժողովրդի պատմությունը…:

…Մանկության տարիներից Սադայը հաճախ երազում տեսնում էր գետի հունից դեպի վեր` եկեղեցու մոտ բարձրացող քարե աստիճանները, տեսնում էր այդ աստիճաններից ներքև սալահատակ հարթակը և այդտեղից դեպի գետի զառիվեր ափը սլացող նույնպիսի սալահատակ նեղլիկ փողոցը: Մինչդեռ այդ օրը, երբ բժիշկ Աբասալիևի հետ վերադառնում էին չկայացած ճանապարհորդությունից, Սադային թվում էր, որ թե՛ այդ եկեղեցին, թե՛ այնտեղ տանող քարե ճանապարհները, թե՛ նրա քարեղեն պատերը, թե՛ այդ արտասովոր, հինավուրց, Վուրագըրդի միակ փողոցը տեսնում է կյանքում առաջին անգամ: