-Ռուբենս մեծացել էր հայրիկիս, հորեղբորս պատմություններին ականջալուր,- պատմում է «Արծիվ -13» գումարտակի հրամանատար, Արցախում զոհված Ռուբեն Վաչիկի Եղոյանի մայրը` Թամարա մայրիկը:
-Խնուսից գաղթելիս երկու եղբայր` Կոստան հայրս և Արամ հորեղբայրս գաղթի ճանապարհին կորցնում են իրենց մորը: Չեն էլ հասցնում մոր աճյունը հողին հանձնել, շարունակում են իրենց ճանապարհը: Հայրս եղել է 12 տարեկան, իսկ հորեղբայրս` 8: Ամբողջ կյանքում ցավով էին հիշում, որ իրենց մորը հողին չեն հանձնել, որ մեռած մոր մարմինը դարձել է ցին ու ագռավի բաժին…

Այս օրերին հանրապետության շատ դպրոցներում տեղի են ունենում միջոցառումներ ՝ ի հիշատակ Հայոց եղեռնի 1,5 մլն. անմեղ զոհերի: Այդպիսի մի հետաքրքիր միջոցառում տեղի ունեցավ Եղեգնաձորի թիվ 1 հիմնական դպրոցում. Այն կրում էր «Վիշտն՝ անցյալում, պահանջը՝ ներկայում» խորագիրը: Դպրոցի դահլիճը լեփ-լեցուն էր հյուրերով, աշակերտներով և ծնողներով, IX և VIII դասարանների աշակերտները ներկայացրին հայ ժողովրդի ամենաողբերգական էջերից մեկը՝ հուզիչ ու ճաշակով բեմականացմամբ: Իրենց ասմունքով և դերասանական վարպետությամբ աչքի ընկան Տիգրան Սահակյանը (Դ. Հովհաննես «Հավերժական հայը»), Գոհար Խաչատրյանը (Վ. Սարոյանի «Հայը և հայը»), Արտակ Բայաթյանը, Վահե Առաքելյանը, VI դասարանի աշակերտներ Գոռն ու Սիլվան («Զգույշ խոսիր Հայաստանում»):

ՀՀ վետերանների միավորման Երևան քաղաքի Էրեբունի համայնքի Հայրենական մեծ պատերազմի, զինված ուժերի, աշխատանքի և իրավապահ մարմինների խորհուրդը գտնվում է Էրեբունու թաղապետարանի շենքում` իր բոլոր հարմարություններով: Եվ Մեծ հաղթանակի ու անկախության տոների կապակցությամբ համայնքի ղեկավարությունը հաճախակի է միջոցառումներ կազմակերպում պատերազմի մասնակիցների համար: Հաղթանակի և հիշարժան տոների առիթով թաղապետարանը պատերազմի մասնակիցներին հատկացնում է դրամական պարգևներ, իսկ Նոր տարվա առթիվ` ծանրոցներ: Կոմունալ բոլոր ծախսերը թաղապետարանը հոգում է իր միջոցներով:

Պատերազմի առաջին օրերին կազմավորվեցին ազգային դիվիզիաները: 1936թ. ռազմաճակատ մեկնեց նաև Մյասնիկյանի նախաձեռնությամբ կազմավորված 11-րդ բանակի առաջին հայկական 67-րդ դիվիզիան: Հետագայում իրար հետևից կազմավորվեցին հայկական 390, 261, 408-րդ դիվիզիաները:
1941թ. օգոստոսին Լենինականում կազմավորվում է մեր` 409-րդ դիվիզիան, և ապա՝ 1942 թ. վերանվանվում հայկական:

Հովսեփ Փոլադյանի այգին կարմիր-դեղին կակաչներով է ծածկված, իսկ ծառերի վրա դեռ ծաղիկներ կան: «Հովսեփը ծաղիկներ շատ է սիրում»,- ասում է տիկին Թամարան: Ու ես առանց հրավերի մտնում եմ այգին: Ծաղիկների բույրը տարածվել է շուրջը: Ամենուր գույներ են…

Մինչ «Հիշում ենք եւ պահանջում» ցուցահանդեսի բացումը, Նկարիչների միության շենքի պատին տեղադրվեց մեծանուն քանդակագործ Արա Սարգսյանի դիմաքանդակը:
Նկարիչների միության նախագահ Կարեն Աղամյանը իր ելույթում նշեց, որ այս իրողությունը կարեւորվում է նաեւ նրանով, որ Արա Սարգսյանը ոչ միայն Նկարիչների միության հիմնադիր նախագահն էր, այլ «Նեմեսիս» գործողության մասնակիցներից մեկը ( «Նեմեսիսի» նպատակն էր պատժել ցեղասպանության կազմակերպիչ երիտթուրքերի պարագլուխներին):

Հայոց Մեծ եղեռնի 100-րդ տարելիցի նախօրեին հարավային զորամասերից մեկում էի, որտեղ զրույցները սպաների, զինվորների, պայմանագրայինների, երկրապահ կամավորականների հետ բազմաթիվ հարցեր էին շոշափում, սակայն տալիս էին մեկ պատասխան` մեր ուժը մեր միասնության մեջ է: Եվ վերնագիրն էլ զորամիավորման շտաբի պետ, գնդապետ Վ. Քոչարյանի հետ մեր զրույցի վերջին նախադասությունն էր.
-Պետք է միասնական լինենք եւ միասնակամ,- ասաց հարգարժան գնդապետը: