Երևանի տարածքը բնակեցված է եղել ամենավաղնջական ժամանակներից: Այն գտնվում է բնակության համար մի կատարյալ վայրում՝ նախալեռների և հարթավայրերի սահմանին: Նման նպաստավոր դիրքը հնագույն մարդը չէր կարող աչքաթող անել: Երևանի տարածքում հայտնաբերվել են հնագիտական նյութեր, որոնք վերաբերում են դեռևս պալեոլիթյան ժամանակաշրջանին:

Բյուրավոր ցավերի մեջ գտնվող մեր Հայրենիքը քաջարի հայորդիների հեղած արյան շնորհիվ շարունակում է իր պատմական գոյությունը՝ պետականության և հոգևոր առաջընթացի համար արարելու, ստեղծագործելու և Հայրենիքը շենացնելու ճանապարհ հարթելով։ Մեր նահատակ զինվորների կողմից գործած սխրալի քաջագործությունները արդյունքն էին հայրենասիրական դաստիարակության և հոգևոր ինքնագիտակցության, որը նրանց մղեց անվախորեն պաշտպանելու մեր Հայրենիքի սահմանները, ուր ամեն խաչքար ու սրբատեղի դարերի կնիքն իր վրա ունեցող նվիրական սրբություն է՝ Հանուն հայրենիքի ու հավատքի, կամ ինչպես լատինական ասացվածքն է ասում՝ հանուն խորանների ու օջախների (Pro aris et focis):

Հայ հոգևոր երաժշտության գիտակ և պահապան, մանկավարժ, շարականագետ, մեր միջնադարյան հոգևոր ժառանգության նվիրյալի համար այս գաղափարը եղել է կյանքի բանաձև: Իսկ յուրաքանչյուր արվեստագետ, ասես, այն ոսկե բանալին է, ում միջոցով աշխարհն իր համար բացում է քաղաքակրթության ևս մի դուռ՝ կատարյալին ևս մի քայլով մոտենալու համար: Ու ամեն արվեստագետ նաև ինքն է այն միջնորդը, ում շնորհիվ աշխարհը ճանաչում է իր ազգին:

Պատմական Մեծ Հայքի 10-րդ նահանգ Արցախը, ըստ V դ. հայ պատմագիր Փավստոս Բուզանդի՝ «Արձախի ամուր գավառը», հայ հոգևոր-մշակութային և գիտակրթական կյանքի խոշորագույն և անփոխարինելի կենտրոն է։ 301-305 թթ. Վաղարշապատում հիմնադրելով քրիստոնեական աշխարհի առաջին՝ Սուրբ Էջմիածնի Մայր տաճարը, Գրիգոր Լուսավորիչը Արցախում IV դ. սկզբում կառուցում է նաև Ամարասի վանքը՝ համահայկական քրիստոնեական մշակույթի խոշոր օջախը։ Մեսրոպ Մաշտոցն էլ V դ. սկզբում Ամարասում է բացում Արցախի և ողջ Հայաստանի առաջին հայալեզու դպրոցը։

Ռուսաստանում ԱՄՆ դեսպանությունն ամերիկյան քաղաքացիներին հորդորել է անհապաղ հեռանալ Ռուսաստանից՝ Ուկրաինայում հակամարտության ֆոնին անկանխատեսելի հետեւանքների պատճառով։