Թերթ
-Պողոսյան Գայանեի հետ եմ ուզում խոսել.- ձայնն անծանոթ է:
-Ես եմ,- ասում եմ:
-Ուզում եմ ձեզ Թորգոմի մասին պատմել,- աղջիկը մի պահ լռում է, հետո ավելացնում,- Թորգոմ Վարդանյանի:
«Կամանդորի»՝ Գևորգ Կիրակոսյանի մասին ռեպորտաժ պատրաստելիս նրա լուսանկարներից մեկում նկատել էի ճիշտ նույն գլխարկը, որը մի առիթով տեսել էի կրտսեր սերժանտ Վահագն Հովակիմյանի գլխին՝ պատերազմական լուսանկարներից մեկում։ Գլխարկը Գևորգինն էր, իսկ թե ինչպես էր հայտնվել Վահագնի մոտ, ինչ կապ էին ունեցել Մատաղիսի այսօր արդեն լեգենդար երկու պաշտպանները, պետք է, որ պատահական դիպված չլիներ։
16-րդ դարի սկզբին Պարսկաստանում հաստատված Սեֆյան շահական արքայատոհմի (1501-1722) օրոք պարսիկները նվաճում են Արևելյան Հայաստանը։ Հյուսիսային հատվածը բաժանվում է 4 կուսակալությունների կամ բեկլարբեկությունների միջև՝ Երևանի, Ղարաբաղի կամ Գանձակի, Շամախիի և Թավրիզի։ 1720-ական թթ. թուրքական արշավանքից հետո կուսակալությունները կազմալուծվում են և միավորվում Օսմանյան կայսրությանը, սակայն մի քանի տարի անց Նադիր շահը ազատագրում և կրկին Իրանին է միացնում դրանք։
-Տղե՛րք, շարժվեցինք: Պատգարակը զգույշ բարձրացնում եք ու իմ ետևից,- Սաքոն էր…
-Սաքո՛, դանդաղ գնա, հետևիցդ հասնենք, կերած-խմած վիրավոր ենք, է՜, տանում,- կատակեց Գոռը:
Հայոց 12 մայրաքաղաքներից 7-րդը՝ Դվինը, հիմնադրվել է Տրդատ Մեծի որդի Խոսրով Կոտակ թագավորի կողմից 330-338 թվականներին։ 336 թ. արդեն հռչակվել էր Հայոց մայրաքաղաք։ Կարճ ժամանակահատվածում մոտ 400 հա տարածք ունեցող քաղաքի բնակչությունը 100 հազարից անցել է: