Թերթ
Սիրտն աշխատում (կծկվում) է մարդու ամբողջ կյանքի ընթացքում՝ թե՛ աշխատանքի, թե՛ հանգստի, թե՛ քնած ժամանակ։ Սովորաբար այդ մասին մենք չենք էլ մտածում, քանզի այն կծկվում է մեր գիտակցությունից անկախ։ Սակայն մեր կյանքի «շարժիչի» մասին մենք պարտավոր ենք հոգալ։ Գաղտնիք չէ, որ սիրտ-անոթային համակարգի հիվանդությունները գնալով աճ են արձանագրում։ Ինչպե՞ս կանխարգելել դրանք։ Այս եւ նմանաբնույթ հարցերի պատասխանում է սրտաբան ՌՈՒԶԱՆՆԱ ԴԵՎՐԻԿՅԱՆԸ։
Թեժ մարտեր էին ընթացել գյուղի ազատագրման համար։ Կիսաքանդ, այրված տներ, շտապ փորված ու արդեն հող ու խոտով ծածկված դիրքեր։ Ներքեւում հոսում է Լեւագետը։ Գյուղը հսկում է առյուծի նմանվող ժայռը, որից էլ երեւի առաջացել է գյուղի անունը։ Տարիներով անխունկ ու անմոմ, քանդված մատուռներ, վիրավոր տապանաքարեր։ Ամեն քայլափոխի հանդիպում ես սուրբ նշխարի, վկայությունների, որոնք հայ զինվորի ձեռքով մաքրված, խնամքով՝ կկոցում են աչքերը լույսից, արեւից՝ ականջալուր հայ բառ ու բանին։
Քարտեզին նայելով՝ հրամանատար Ստեփան Գեւորգյանն ասաց.
-Գուցե կան աշխարհում այս բարձրության վրա տեղակայված ստորաբաժանումներ, ռազմակայաններ, սակայն մարտական հենակետեր՝ դժվար թե…
Ու հիմա Մռավի լեռնագագաթ ենք բարձրանում Արսեն Համբարձումյանի ու Վանիկ Ավագյանի հետ։
Սուրբ Գրիգորը իր որդուն՝ Արիստակեսին իրեն փոխանորդ նշանակելուց հետո, ինքը գնում է լեռները։ Մի օր խնդրում է Աստծուն, որ հրեշտակներից մեկին ուղարկի իր մոտ, որպեսզի իմանա, թե մահանալուց հետո արդարների եւ մեղավորների հոգիները ո՞ւր են գնում եւ ի՞նչ ճանապարհ են անցնում, եւ ի՞նչ է պատահում նրանց այդ ճանապարհին։ Հրեշտակների հետ մերթընդմերթ տեսնվելով` իր իմացածը պատմում էր Արիստակեսին, որ երբեմն իր մոտ էր գալիս։
Մետաքսի ճանապարհին տիրանալու համար ինչպես պարսիկները, այնպես էլ հույները խնամիական կապեր էին հաստատում թուրքերի հետ, որպեսզի օգտվեն նրանց ռազմական ուժից։
Բյուզանդիայի որդեգրած «բարբարոսներին ղեկավարելու գիտությունը» (քրիստոնյա ժողովուրդների դեմ), իր եւ հարեւան պետությունների գլխին փորձանք դարձավ։ Անկանխատեսելի եւ արդեն անկառավարելի դարձած թուրքերը գրեթե անարգել ներխուժեցին Հայաստան։ Թուրքերի մուտքը Անատոլիա ապացուցեց բյուզանդական քաղաքականության սնանկությունը։ Դարերի ընթացքում թուրքերի հետ հույների սերտ շփումների արդյունքում ծնվեցին թուրքերի բնույթը բացահայտող մի շարք առած եւ ասացվածքներ.
Այս պատմությունը հույժ գաղտնի էր պահվում: «Նոր ռուսներից» մեկը հաճախակի օգտագործում էր «Փողը լռություն է սիրում, իսկ մեծ փողը` գերեզմանային լռություն» արտահայտությունը: Այս սահմանմանն է համապատասխանում 1993թ. սկսված Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներին ռուսական ռազմական ուրանի և պլուտոնիումի վաճառքի օպերացիան:
Վերջերս նշանակալիորեն մեծացել է համակարգչի դիմաց օրվա մեծ մասն անցկացնող մարդկանց քանակը. շատերը համակարգչից օգտվում են նաև տանը: Եւ այստեղ ծառանում է առողջության վրա համակարգչի ազդեցության հարցը:
Իր կենսագործունեության ընթացքում մարդն անընդհատ գտնվում է Երկրի էլեկտրամագնիսական դաշտի ազդեցության տակ: Այս ֆոնային դաշտի հզորության որոշակի աստիճանը մարդու առողջությանը վնաս չի հասցնում և համարվում է նորմալ: Էլեկտրահաղորդիչ գծերը, ռադիոհաղորդիչ հզոր համակարգերը այդ թույլատրելի մակարդակը բազմիցս գերազանցող էլեկտրամագնիսական դաշտեր են ստեղծում:
