Թերթ
Այս դեպքը պատմեց արցախցի մի ծանոթ, որը վերաբնակվել էր Լաչինի գյուղերից մեկում։
«Ամռանը խոստացանք մի մատաղ անենք։ Բայց չգիտենք ինչու բոլորս որոշեցինք, որ անպայման բարձր սարի վրայի քանդված մատուռի մոտ անենք։ Երբ մի կերպ տեղ հասանք, մատաղը մորթեցինք, նախապես օրհնված աղը ուտեցնելով։ Եվ երբ միսը դրեցինք եփելու, սկսեցինք մատուռի շուրջը պտտվել, ուսումնասիրելով քանդված սրբատեղին։
Ծնողներիս ճանապարհեցի եղբորս տուն ու մնացի մենակ։ Աղոթեցի ու պառկելով մահճակալին, ուրախությամբ հոգեւոր գիրք էի կարդում։ Եվ այդպես էլ աննկատ ու խաղաղ քնեցի։ Գիշերվա մի պահի արթնացա կրծքիս վրա եղած անտանելի ճնշումից։ Ու տեսա, թե ինչպես մի սեւ, ստվերանման էակ փորձում էր խեղդել ինձ։ Մի բան գիտեի, որ չարի հարձակման ժամանակ պետք էր խաչակնքվել, բայց նա ձեռքերս էլ էր բռնել։ Ու իմ մեջ հանկարծ միտք ծագեց, որ մտքիս մեջ խաչակնքեմ, ու այդպես նա թուլացավ, իսկ երբ ձեռքերս ազատեցի ու խաչակնքեցի երեսս, իսկույն չքացավ, ու ես ազատ շունչ քաշելով՝ փառաբանեցի Տեր Հիսուս Քրիստոսին՝ Իր Խաչի զորության համար։
Ըստ չինական գրավոր աղբյուրների` թյուրքալեզու ցեղերի նախահայրը՝ Թումին (Բումըն) խաքանը (առաջնորդը)գայլից է սերվել։ Նրա հայրը ազգությամբ եղել է հոն, իսկ մայրը՝ գայլ։ Թումինի տոհմից Աշինա «ազնիվ գայլ» իշխանի հպատակները կրում էին ոսկեգույն գայլի գլուխը պատկերող դրոշակներ, որպես ապացույց իրենց գայլային ծագման։ Նրանք արշավանքներն ու թալանը սովորաբար կատարում էին լիալուսնի ժամանակ։
Ի տարբերություն այլ մաֆիաների (չինական տրիադների, իտալականի, ամերիկյանի, ռուսականի)` ճապոնական մաֆիան` յակուձան կամ բորեկուդանը, երևի թե ամենակազմակերպվածն է և (որքան էլ դա տարօրինակ է) ամենաօրինապահը: Միգուցե դրա պատճառն այն է, որ Ճապոնիայի գերագույն իշխանության խնդիրը եղել է երկրի նկատմամբ վերահսկողությունը, իսկ թե ինչ միջոցներով էին հասնում խաղաղության ու հանգստության, դրա վրա հաճախ աչք էին փակում:
Թերթելով 1889թ լույս տեսած հին ռուսական «խպՑՏտՌրպՓ» ամսագրի էջերը, կարելի է հանդիպել մի ուշագրավ պատմության, ըստ որի` 18-րդ դարի 70-ական թվականներին հունգարացի մեխանիկ Կեմպելենը հորինել է մի ավտոմատ, որը հիանալի շախմատ էր խաղում այնպես, որ նրան չէին կարողանում հաղթել նույնիսկ ամենահմուտ շախմատիստները: Հռչակավոր ավտոմատն առաջին անգամ ցուցադրվել է Վարշավայում, 1776թ. հոկտեմբերի 10-ին, իսկ այնուհետև` Ռուսաստանում:
Ավելի քան մեկ դար է, որ չեն մարում այն վիճաբանությունները, թե ով է օդանավով առաջինը երկինք բարձրացել, եւ ում պետք է օդանավագնացության հայրը համարել։ Ամերիկացիներն այդ առաջնությունը վերագրում են Ռայթ եղբայրներին, ռուսները՝ Ալեքսանդր Մոժայսկուն։ Սակայն ամբողջ աշխարհը որպես օդանավագնացության հայր ճանաչում է բրազիլացի Ալբերտո Սանթոս Դյումոնին, ով 1906թ. հոկտեմբերի 23-ին իր պատրաստած օդանավով առաջինն օդ բարձրացավ՝ լիովին բավարարելով այն պահանջները, որոնք առաջադրել էր «օդագնացության մեկենաս» Էռնեստ Արշդկոնն իր հեղինակավոր մրցանակը շնորհելու համար։
Հավանաբար ոչ մի հայտնագործություն (չհաշված տպագրահաստոցը) հաղորդակցության զարգացման վրա այնքան չի ազդել, որքան հեռախոսը: Մինչ հեռախոսի հայտնագործումը գոյություն ուներ հեռավորության վրա հաղորդակցվելու միայն երկու միջոց` նամակ և հեռագիր: Սակայն փոստը այդ դարաշրջանում շատ դանդաղ էր աշխատում, իսկ նամակագրության առաքումը հեռագրությամբ շատ թանկ էր: 19-րդ դարի երկրորդ կեսում մի քանի գյուտարարներ փորձում էին գտնել հեռավորության վրա ձայնը հաղորդելու միջոցներ: Ալեքսանդր Բելլը (1847-1922) առաջինն էր, ում հաջողվեց արտոնագրել հեռախոսի գյուտը: Այս հայտնագործությունը հեղափոխեց կապի միջոցները և հենց մարդկային կյանքը` կտրուկ արագացնելով տեղեկատվության փոխանակումը:
