Թերթ
Զինված ուժերի մարտունակության կարևոր բաղադրիչներից մեկն է անձնակազմի կայուն բարոյահոգեբանական վիճակը (ԲՀՎ), որը զորքերի բարոյահոգեբանական ապահովման արդյունքն է: Ժամանակակից պատերազմում մարտական խնդիրների կատարումը կապված է նախկինում չհանդիպած դժվարությունների, բարոյական, հոգեբանական ու ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունների հետ, որոնք պայմանավորված են ինչպես մարտական գործողությունների բնույթի փոփոխությամբ, այնպես էլ հանկարծակիությամբ, տարբեր տեսակի ներգործություններով և այլն: Այս պարագայում ստորաբաժանումներից պահանջվում են շատ մեծ շարժունություն, գործողությունների արագություն, կարգապահություն, անձնուրացություն, համախմբվածություն, ներդաշնակորեն գործելու ունակություն, իսկ հրամանատարներից` կառավարման մեծ վարպետություն, ստեղծագործական մտածողություն, կայունություն և խիզախություն:
Մայրս՝ Հրանուշ Ջալալյանը, սերում էր Գանձասարի հայտնի՝ Եսայի Հասան Ջալալյանների տոհմից։ Նա այդ իշխանական տոհմի վերջին շառավիղն էր։ Մայրս հպարտությամբ էր կրում Ջալալյան ազգանունը եւ ապրեց ու իր մահկանացուն կնքեց ազնվականին վայել։ Նա ծնվել էր տեր Սահակի որդի Հասան Ջալալի ավագ որդու՝ Սիրեկան Բեկի հարկի տակ։ Այդ ուսյալ զարգացած կինը համարյա անգիր գիտեր հայոց պատմությունը, ամենայն մանրամասնությամբ կարող էր ներկայացնել Խամսայի մելիքություններին վերաբերող բոլոր պատմական անցքերը։ Հաճախ էր նա վեճի բռնվում մեզ՝ երիտասարդներիս հետ՝ հղում անելով Րաֆֆու այս կամ այն պատմավեպ։ Հիշում էր, թե ականավոր վիպասանն իր գրքի որ էջում, որ տողում ինչ է գրել Հասան Ջալալյանների մասին. «Գնացե՛ք, բացե՛ք, կարդացե՛ք»։
Մի ժամանակ մեծ քրոջս հետ հաճախում էինք նույն ավետարանական հավաքատեղին։ Բայց մի օր աղոթեցի, որ Աստված ինձ ճշմարիտ հավատի ճանապարհը ցույց տա, քանի որ տարբեր խմբերի հավատացյալների հետ խոսելիս ամեն մեկն իր հավատքի ուղղությունն էր ճիշտ ու փրկարար համարում (միմյանց հակադրվող այդ խմբերը զարմանալիորեն համերաշխ էին Հայ Առաքելական Եկեղեցին մերժելիս)։
Մի օր էլ Աստված միայն Իրեն իմանալի ձեւով ոտքերս, ավելի ճիշտ` իմ մեքենայի ղեկը ուղղեց եկեղեցի. սովորականի նման նստելով մեքենան, այդ կիրակի նորից որոշել էի գնալ Նար-Դոսի փողոցում գտնվող ավետարանական հավաքատեղին, բայց, երբ մեքենայից իջա, ի զարմանս ինձ, հայտնվել էի քաղաքի կենտրոնում գտնվող Սուրբ Զորավոր՝ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցու բակում։
Մի քույր պատմում է, որ ինքը գորգ էր գործել՝ վրան մի մեծ հայկական Խաչ եւ նվիրել իրենց բարեկամին։ Նա էլ ուրախությամբ այն տարել ու կախել է իր տան պատից։ Մի օր իրենց ծանոթներից մեկը, որն աղանդավորների հավաքի էր մասնակցում, տեսնելով Խաչը, ասում է, որ Հիսուսին Խաչի վրա տանջել են, այդ պատճառով կարիք չկա, որ հիշենք այդ մասին եւ Խաչի պատկերը պահենք։ Տանտերն էլ, հոգեւոր դաստիարակություն չունենալով, կարծում է, թե մեղք է գործում իր տան պատին Խաչի նշանը կախելով, հանում ու թաքցնում է գորգը։
Հայկական կորպուսի հրետանին կազմավորված էր հրետանային 2 բրիգադից, 4 առանձին դիվիզիոններից և առանձին լեռնային մարտկոցից, ընդհանուր առմամբ մոտ 100 հրանոթ, որոնցից սոսկ կեսն էր պահպանվել պատերազմից հետո: Կորպուսի վերակազմավորման ընթացքում ձևավորվեց հրետանային մեկ բրիգադ` հրետանային հավաքակայանով և ուսումնական զորախմբերով: 1918թ. սեպտեմբերին ձևավորվեց ռազմական նախարարության հրետանային վարչությունը, որի խնդիրն էր զինել բանակը, նորացնել հրետանու նյութական մասը, զորքն ապահովել հրետանային զենքով ու զինամթերքով: Տարեվերջին, թուրքերի կողմից Ալեքսանդրապոլը լքելուց հետո, այնտեղ մեկնեց վարչության պետը` գեներալ Կոնստանդին Ղամազյանը` ընդունելու և կարգի բերելու զինամթերքի պահեստները, որոնք թուրքերը թողել էին թափթփված վիճակում:
Ըստ սովորական ընկալման, մարտարվեստը դիտարկվում է որպես հակառակորդին ծեծելու ունակությունների, հմտությունների հավաքածու: Սակայն մարտարվեստի իսկական ըմբռնումը զգալիորեն ավելի լայն է, և մարտ վարելու հմտությունները միայն դրա փոքր կիրառական մասն են կազմում:
Մարտարվեստը կենսակերպ է, աշխարհայացք: Ցանկացած մարտարվեստի առաջին խնդիրն է դաստիարակել հոգևոր մարդու, հարստացնել նրա ներաշխարհը: Միայն ներքին ներդաշնակության հասնելու շնորհիվ մարդը կարող է իր կենսական էներգիան ուղղել դեպի նպատակի իրականացում: