Ծառայության մեկնած մտավորականի թոռը արդեն երկրորդ անգամ էր ինքնակամ բացակայում զորամասից։ Հրամանատար գեներալ-մայոր Սեյրան Սարոյանը սիրում, հարգում էր մտավորականին։ Կարգազանց զինվորին հրամայում է ներկայանալ։ Զրուցելով մոտենում են պատուհանին, որտեղից երեւում է շարահրապարակը։
-Տղա ջան, տեսնո՞ւմ ես հրապարակը։ Մեր պատմության ընթացքում, երբ պետություն չենք ունեցել, երբ զինվոր չենք ունեցել, բանակ չենք ունեցել, ամեն անգամ թշնամին երկիրը ասպատակելուց հետո էսպիսի հրապարակներում հավաքել է մագաղաթյա գրքերը, կրակի տվել, այրել։ Դա էլ չպետք է կրկնվի, որովհետեւ այսօր բանակի ամեն մի զինվոր պետք է գիտակցի, որ ինքն է երկրի պաշտպանը, ապավենը։ Եթե մեկ անգամ էլ կրկնվի, մագաղաթների հետ թշնամին պապիդ գրքերն էլ է այրելու…

Արմավիրի «Տիգրան Մեծ» ռազմամարզական վարժարանում երդման արարողություն է։ Բազմամարդ է կրթահամալիրի տարածքը։ Եկել են Հայաստանի տարբեր վայրերից։ Շնորհավորում են մեկմեկու ե՛ւ երդման, ե՛ւ Հայաստանի անկախության տարեդարձի առիթներով։ Տարբեր բարբառների գեղեցիկ խճանկար է։ Տատիկ-պապիկները, ծնողները, հարազատները զրույցի են բռնվում ռազմամարզական վարժարանի ղեկավար Կ. Ղումաշյանի հետ։ Վերջինս գոհունակությամբ է արձանագրում այն փաստը, որ վարժարանի մասին հոգ է տանում անձամբ պաշտպանության նախարար Ս. Օհանյանը։
…Ժամը 11-ն է։ Հնչում է Հայաստանի Հանրապետության պետական օրհներգը։ Ե՛վ հարազատների, ե՛ւ վարժարանի սաների դեմքին հուզմունք կա, հպարտություն։ Յուրաքանչյուրը փորձում է միանման հագնված տղաների մեջ գտնել իր որդուն, թոռանը, հարազատին…

1989-ի աշնանը Ադրբեջանը սկսեց նաև հեռահաղորդակցության (կապի կոմունիկացիաների) շրջափակում, և Հայաստանում առաջին անգամ փորձ արվեց ընդհատակյա ռադիոկապ հաստատել Ստեփանակերտի ու շրջկենտրոնների հետ: Մի քանի նվիրյալներ, ովքեր նաև ռադիոկապի բարձրակարգ մասնագետներ էին, խիստ գաղտնիության պայմաններում սկսեցին Արցախ տեղափոխել և տեղադրել քաղաքացիական նշանակության ռադիոկայաններ: Որոշ տեղերում ալեհավաքները քողարկում էին որպես… լվացքի պարաններ: Շարժման սկզբին բնորոշ տրոհված վիճակն արտացոլվում էր նաև կապի կազմակերպման գործում, և կապի երեք ցանց կար: Առաջինը՝ Շարժման կապը, ղեկավարում էին Օձունի Սերգեյը՝ Սերգեյ Աթարբեկյանն ու Սերգեյ Գրիգորյանը: Կապի նախարարության ցանցը, որի մասին այժմ էլ, տարբեր պատճառներով շատ ու շատ բան չի կարելի ասել, ղեկավարում էր այսօր պահեստի փոխգնդապետ Արմեն Ազարյանը: Երրորդը ռադիոսիրողների ցանցն էր, որի աշխատանքը ԴՕՍԱԱՖ-ից կոորդինացնում էր Կարեն Կարապետյանը:

ԴԺվարին ժամանակներ էին, ի լրումն մնացյալի, սահմանամերձ բնակավայրերի հետ Պաշտկոմն ուղիղ կապ դեռ չուներ: Եվ կապի բաժնի առաջնահերթ խնդիրներից մեկն այդ հարցը լուծելն էր:
Այս ընթացքում էլ ստեղծվեց պաշտպանության նախարարությունը, և Վլադիմիր Մկրտչյանը նշանակվեց կապի վարչության պետի պաշտոնակատար: Եկան նաև Արմեն Ազարյանը, Գրիգոր Ամալյանը, Դավիթ Հարությունյանը… Ապա ծառայության ընդունեցին Պռոշյան ավանի ԱՀԿ-ի աշխատողներին ու սկսեցին ունեցած կապի միջոցների ընձեռած հնարավորությունների սահմաններում կապի զորքերի կառուցվածք մշակել:

Ծուռ պատը միշտ էլ փլվում է։ Եթե նույնիսկ ոչ տանիքի, ապա ժամանակի բեռան ծանրությունից։ Բայց… ի՞նչ կլիներ, եթե Ղարաբաղյան շարժումն ուշանար։ Հայկական Ղարաբաղը գոյություն չէր ունենա։ Կիրականանար Ղարաբաղը, Ամասիան, Մեղրին, Վարդենիսը, Մասիսը, Նոյեմբերյանը, Ղափանը ադրբեջանականացնելու՝ դեռեւս դարասկզբից եկող թուրքական ծրագիրը։ Պատահական չէր, որ Թուրքիայի նախագահ Օզալը սկսեց որոտ ու շանթ արձակել, երբ Շուշիից, Կիրովաբադից, Բաքվից հայերի տեղահանմանը Հայաստանի հայերը պատասխանեցին համարժեք գործողություններով։ Ժամանակներն ուրիշ էին, ու «Չկա հայկական հարց, որովհետեւ չկան հայեր» Թալեաթի բանաձեւը պետք էր իրականացնել յաթաղանից ոչ պակաս արդյունավետ ժողովրդագրությամբ։

1988թ. փետրվարի 20.- ժողովրդական դեպուտատների ԼՂԻՄ 20-րդ գումարման խորհրդի արտահերթ նստաշրջանն ընդունում է պատմական որոշում. «Ընդառաջելով ԼՂԻՄ-ի աշխատավորների ցանկություններին, խնդրել Ադրբեջանական ԽՍՀ Գերագույն խորհրդին ու Հայկական ԽՍՀ Գերագույն խորհրդին խորն ըմբռնման զգացում դրսևորել Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչության իղձերի նկատմամբ և լուծել ԼՂԻՄ-ը Ադրբեջանական ԽՍՀ-ի կազմից Հայկական ԽՍՀ-ի կազմ հանձնելու հարցը, միաժամանակ միջնորդել ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի առջև` ԼՂԻՄ-ը Ադրբեջանական ԽՍՀ-ի կազմից Հայկական ԽՍՀ-ի կազմ հանձնելու հարցի դրական լուծման համար»:

Հրանտ Գրիգորի Հովհաննիսյանը ծնվել է 1918թ. դեկտեմբերի 25-ին Մարտունու շրջանի Լիճք գյուղում: Բազմազավակ ընտանիքը հազիվ էր ծայրը ծայրին հասցնում, բայց երբ այդ բոկոտն, զրկանքներով մեծացող տղան գնաց դպրոց, բոլորին զարմացրեց ոչ միայն հրաշալի ունակություններով եւ ֆենոմենալ հիշողությամբ, այլեւ գիտելիքների հանդեպ զարմանալի ձգողականությամբ, որը պահպանեց ողջ կյանքի ընթացքում: Ձմեռվա ցուրտ երեկոներին սառած ոտքերը թոնրի մեջ կախած` նա կարդում էր մոմի լույսի ներքո` գիրքը ծնկներին: Ոչինչ չէր կարող շեղել կամ կտրել նրան այդ զբաղմունքից: Ուսման ընթացքում նա երեք անգամ ուռչել է սովից, սակայն դպրոցում միշտ գերազանց է սովորել: