Շատերն էին մտածում, որ ես ծնողներիցս կժառանգեմ բանաստեղծելու ձիրքը, իսկ հայրս այնքան էր համոզված, որ ծննդականիս վրա գրել էր. «Արա Շիրազ՝ ապագա մեծ բանաստեղծ»։ Բայց ես հուսախաբ արեցի մարդկանց եւ ամբողջ կյանքում գոնե մեկ քառատող չհորինեցի։ Իմ նախասիրությունը ուրիշ էր. տակավին երեխա, տարբեր նյութերից արձանիկներ էի պատրաստում։ Մանկության տարիների հիշողություններից թերեւս ամենատպավորիչը իմ առաջին շփումն էր կավի հետ։ Մայրս ուսանում էր Մոսկվայում եւ ինձ տարել էր հետը։ Այնտեղ առաջին անգամ կավից արձանիկներ պատրաստեցի, մայրս իմ «ստեղծագործությունները» ցույց տվեց տաղանդավոր քանդակագործ Արա Սարգսյանին։ Նա հավանեց, ասաց. «Տղադ շնորհք ունի»։ Երբ 11 տարեկան էի, ինձ տարան պիոներ-պալատում քանդակագործություն սովորելու։ Սակայն, երբ տեսա, թե ինչ վարպետությամբ են քանդակում բարձր խմբերի սովորողները, հուսահատվեցի, մտածեցի, որ երբեք չեմ կարողանա այդպես քանդակել եւ էլ պարապմունքի չգնացի։

Հայոց պատմությունը հարուստ է պատերազմներով, ճակատամարտերով ու պարտիզանական կռիվներով: Դրանք տեղի են ունեցել հայ ժողովրդի` թե՛ պետականություն ունենալու շրջանում եւ թե՛ օտար լծի տակ գտնվելու պայմաններում:
Պահպանվել են բազմաթիվ տաղանդավոր զորավարների եւ զինվորականների անուններ, նրանց սխրագործությունների պատմություններ: Պահպանվել են նաեւ պատերազմների եւ ճակատամարտերի նկարագրություններ, որոնք խոսուն վկայություններն են հայ ռազմագիտական տաղանդի:

Յակովին բոլորը գիտեն։ Նրան ճանաչում են ոչ միայն հայրենի Մեծ Թաղեր գյուղում, այլեւ շրջանում ու ողջ հանրապետությունում։ Արցախյան շարժման ակտիվիստներից է, «Մարտական խաչ» երկրորդ աստիճանի շքանշանակիր, «Մարշալ Բաղրամյան» մեդալակիր։ Առաջին կարգի հաշմանդամ… Զուրկ է երկու ոտքից, բայց ոչ առաջ, ոչ էլ այսօր չի կորցրել ոգու կորովը, քարշ չի գալիս կյանքի պոչից, քանզի «գլուխ պահել» չի սիրում։ Այսօր էլ մեր կողքին է, մեր շրջապատում, ապրում է գյուղի հոգսերով եւ ուրախություններով, մասնակցում թե՛ հարսանեկան հանդեսներին, թե՛ սգո արարողություններին, առանց որոնց ինքն իրենից խորթացած կլիներ…

Հայտնի է, որ ժամանակակից թուրքական, ինչպես նաեւ ադրբեջանական պատմագրության համար կարեւորագույն թեմաներից են Առաջին համաշխարհային պատերազմը եւ հայերի ցեղասպանությունը: Իրենց հոդվածներում, գրքերում եւ հրապարակային հաղորդումներում նրանք ջանքեր են թափում` հերքելու 1914-1918թթ. հայերի զանգվածային կոտորածներն ու տեղահանությունը: Այդ նպատակի համար ծախսվում են զգալի նյութական միջոցներ: Հրապարակի վրա գտնվող գրականությունը թարգմանվում է հիմնականում անգլերեն, ֆրանսերեն, գերմաներեն, ինչպես նաեւ ռուսերեն լեզուներով: Հակահայ բովանդակությամբ գրականությունը ներկայացված է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի նախագահական գրադարանում, եւ հետազոտողը կարող է օգտվել նրանից առանց որեւէ սահմանափակման:

2011 թ. հուլիսի 22-ին Նորվեգիայում տեղի ունեցած ողբերգական իրադարձությունները հերթական անգամ վերհանեցին Եվրոպայում մահմեդականների ինտեգրացիայի գործընթացում առկա դժվարությունները: Նորվեգական «հրաձիգ» Անդերս Բրեյվիկը համացանցում տեղադրված հազար հինգ հարյուր էջանոց մանիֆեստում նշում է Եվրոպայի մահմեդականացման վտանգի մասին` մահմեդականներին անվանելով «վայրի կենդանիներ», իսկ մահմեդականների ներգաղթը Նորվեգիա արտոնող քաղաքական գործիչներին` «դավաճաններ»:

Ճանապարհի կողքի առատ խոտը, մոշի թփերը ծածկել-բուժել են պատերազմից վիրավոր հողի վերքերը։ Նայում ես, ու մշուշվում են աչքերդ՝ փորձում ես գտնել ամեհի կռվի ելած մեր քաջերի ոտնահետքերը, համբուրել այն հողը, որտեղով անցան նրանք, անցան կրակի, բոց ու շանթի նման…
Ձորերով հոսում է Աղավնագետը, որն իր պայծառ, ջինջ ու կապույտ ջրերով պատմում է այն, ինչ կատարվեց 20-րդ դարավերջին…

Մինչ օրս էլ Մոսկվայում ապրում են ռուս երկու եղբայրներ, որոնք ականատեսն են եղել «Նարեկի» բժշկող հրաշալի ուժի։ «Նրանք տարիներ առաջ դժբախտ պատահարի զոհ էին դարձել,□ այսպես սկսեց իր պատմությունը Արցախի թեմի առաջնորդ Պարգեւ եպիսկոպոս Մարտիրոսյանը,□ նրանց տունը հրդեհվել էր։ Ու թեեւ իրենք մի կերպ փրկվել էին, բայց այնքան խոր այրվածքներ էին ստացել, որ նրանց վերքերը երկար ժամանակ չէին վերանում։ Ոչ մի վիրահատություն չէր կարող վերացնել այրվածքների սարսափելի հետքերը։
Նրանք Ռուս Ուղղափառ եկեղեցու հետեւորդներ էին։ Հաճախ էին եկեղեցի գնում, աղոթում, ապրում էին լիարժեք հոգեւոր կյանքով։ Մի անգամ եղբայրները հանդիպում են իրենց հայ ընկերոջը, որը խորհուրդ է տալիս կարդալ «Նարեկը»։ Պատմում է Գրիգոր Նարեկացու մասին, նրանց է տալիս «Մատեանի» ռուսերեն թարգմանությունը։ Տղաներն սկսում են «Նարեկ» կարդալ եւ որոշ ժամանակ անց նկատում են հրաշալի փոփոխությունը, իսկ մի տարի անց վերանում են բոլոր սպիները, և նրանց այրված մաշկը ասես վերածվում է նորածին երեխայի մաշկի։