Թերթ
Ես զինվորականի ընտանիքում եմ մեծացել։ Հայրս՝ Մաթեւոս Ղազարյանը, պատերազմի տարիներին Երեւան քաղաքի պաշտպանության շտաբի պետն էր, աշխարհազորային առաջին գումարտակի հրամանատարը։ Նա, որպես իսկական եւ նվիրյալ զինվորական, մեկնեց ռազմաճակատ։ Ես էլ այդ ժամանակ ընդունվել էի Կրասնոդարի ականանետային-գնդացրային ուսումնարան, որտեղից էլ կամավոր մեկնեցի ճակատ։ Կռվեցի Դոնբասում։ Դաժան բան է պատերազմը. տառապանք, ցավ, մաքառում, սխրանքներ, անթիվ-անհամար զոհեր ու… հաղթանակ։
Որդու զոհվելուց հետո մայրը ապրեց երկար մի կյանք… Հերոս որդի էր կորցրել, ու չնայած բազում հոգս ու դժվարություններին՝ ապրեց արժանապատիվ։ Որդին սիրած աղջիկ ուներ, արդեն ոսկյա շղթան իր խաչով, նշանի մատանին առել էր, պատրաստել։ Վերջին անգամ մարտի գնալուց առաջ այն ցույց էր տվել որդուն, խնդրել, որ այդ անգամ մնա տանը, գնան նշանդրեքի։ Որդին համոզել էր մորը. «Մա՛մ ջան, էս անգամ էլ գնամ-գամ` քո սրտով կլինի»։ Գնաց, չեկավ։ Զոհվեց, փրկելով ընկերներից քանի՜քանիսի կյանքը…
-1991թ. վերջն էր։ Հատուկ հանձնարարությամբ մեկնել էինք Արցախ,- պատմում է Իգոր Սարգսյանը:- Ապրում էինք Քարինտակ գյուղում, գյուղապետ Վաղարշակ Առուշանյանի եղբոր տանը։ Արդեն լուսանում էր, երբ հանձնարարությունը կատարած վերադարձանք Լիսագորից։ Հոգնած էի, աչքերս փակվում էին, սակայն երբ պատուհանից դուրս նայեցի, ականատեսը դարձա զարմանալի, անբացատրելի մի տեսարանի:
Թեեւ ընդունված է պայմանականորեն «Եհովայի վկաներին» աղանդ կոչել, սակայն իրականում այն հերետիկոսություն է։ Աղանդը Եկեղեցու վարդապետության սկզբունքներից շեղված մի շարժում է, իսկ հերետիկոսությունը՝ այդ մոլորության մեջ հարատեւումն է, որով որեւէ կրոնական խմբակ ամբողջովին հակառակվում է նաեւ Քրիստոսի Սուրբ Եկեղեցու փրկագործ դավանական ճշմարտություններին։
«Եհովայի վկաներ» կազմակերպությունը 5-րդ դարում Եկեղեցու դեմ ծառացած արիոսական հերետիկոսության վերածնունդն է (արիոսականները ուրանում էին Հիսուս Քրիստոսի Աստվածությունը)։
1992 թվականի ամռանը Ադրբեջանը մեծաքանակ վարձկանների օգնությամբ Հյուսիսային Արցախում խոշոր հարձակման անցավ, հուլիսի 3-ին ԼՂՀ ինքնապաշտպանության ուժերը ծանր մարտերից եւ հակահարձակման մի քանի անհաջող փորձերից հետո թողեցին Մարտակերտ քաղաքը, ինչը կանխորոշեց նաեւ մերձակա բնակավայրերի անկումը:
Հայոց հին ազնվական տոհմերից էին Ենիկոլոփյանները, որոնք, ըստ ավանդության, սերում էին Տարոնի Մամիկոնյաններից։ Տոհմի նախահայրը Զուրաբ Մամիկոնյանն էր, որը տիրապետում էր մի շարք լեզուների եւ թարգմանչի պաշտոն էր վարում վրացական արքունիքում (17-րդ դար)։ Այստեղից էլ ծագում է տոհմանունը՝ Էնիկոլոփ, որը վրացերեն նշանակում է «լեզվի տոպրակ» (տուփ)։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին Ռուսաստանում գործում էր «Վերաշինություն» հայկական կոմիտեն, որի 1916թ. փետրվարի 24-ի նիստում ընդունվում է այսպիսի որոշում. «Լսելով կոմիտեի փոխնախագահ Ա. Առաքելյանի առաջարկությունը հօգուտ պատերազմից տուժածների կոմիտեի միջոցներով Ա. Կուլեբյակինի «Մհերի դուռը» պոեմը եւ «Վանի վերհուշեր» բանաստեղծությունները հրատարակելու մասին՝ կոմիտեն որոշեց. գեներալ Կուլեբյակինի բանաստեղծական ստեղծագործությունները հրատարակել 3000 տպաքանակով եւ ողջ հասույթը հատկացնել պատերազմից տուժածներին»։