Պատմության էջերից
Նոյեմբերի 25-26-ին ազատագրվեցին Խուդաֆերինի կամրջի մերձակա ադրբեջանական լավ ամրացված հենակետերը: Այդ դժվարին գործողությունն Արցախի հարավարևելյան սահմանների ազատագրման վերջին արարն էր: Վերջին գիշերը թշնամին առանց կռվի թողել էր դիրքերը. Կամրջից քիչ հեռու տնակ կար, որում Իրանից բերված հոսանքի լարով լույս էր վառվում: Երբ մարտիկները ոտք դրեցին կամրջին, այդ լույսն էլ հանգեց՝ ազդարարելով ԼՂՀ հարավում ադրբեջանական բանակի ներկայության անդառնալի անցյալ լինելը:
Իրական պաշտպանություն թշնամին կազմակերպեց Բեյլագանի (Ժդանովի) շրջանի սահմանագլխին, թեև այստեղ էլ մի շարք կարևոր հենակետեր կորցրեց, որոնց վերատիրացավ 94-ի հունվարի սկզբին, աֆղան մոջահեդների օգնությամբ ձեռնարկված լայնածավալ հարձակման արդյունքում, որը, սակայն, արագորեն կասեցվեց, և, ի վերջո, ավարտվեց առ այսօր պահպանվող մայիսյան հաղթական զինադադարի հաստատմամբ:
Աննա Ասլանը (1897-1988, Ասլանյան) ռումինահայ գիտնական-գերոնտոլոգ (ծերաբան) է, Ռումինիայի բժշկական գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս, Նյու Յորքի ԳԱԱ անդամ, Բուխարեստի ծերաբուժության ինստիտուտի ղեկավար։ Վաղաժամ ծերացումը կանխելու նպատակով առաջարկել է «Գերովիտալ H3» պատրաստուկը։ Ինքն օգտագործել է այդ պատրաստուկը, թե ոչ, մենք չգիտենք, բայց Աննա Ասլանն ապրել է 91 տարի։ Նրա անվան մրցանակ կա, շնորհվում է բժշկության բնագավառում աչքի ընկածներին։ Աննա Ասլանի անունը քանդակված է Հունաստանում՝ բժշկության հայր Հիպոկրատի մարմարե հուշարձանին։
Ստեփան Իսայու Քալանթարյան(ց)ը ծնվել է 1849թ. նոյեմբերի 4-ին Այգեհովիտ գյուղում (Իջեւան)։ 1869թ. ընդունվում է Պետերբուրգի կայսերական բժշկավիրաբուժական ակադեմիան։ 4-րդ կուրսում ակադեմիայի պրոֆեսորների թույլտվությամբ ձեւակերպվում է աշխատանքի գործնական անատոմիայի ամբիոնում։ 1874թ. վերջին ավարտական քննության ժամանակ, համակուրսեցիներից մեկի անզգուշության պատճառով, որին Քալանթարյանցը օգնում էր դիահերձում կատարելու, նա վերք է ստանում եւ վարակվում դիաթույնով։ Երկու ամիս կլինիկական հոսպիտալում բուժվելուց հետո շարունակում է ջանադրաբար պարապել եւ հաջողությամբ հանձնում է ավարտական քննությունը։ Որպես բժիշկ` գործուղվում է ծառայության 84-րդ հետեւակային Շիրվանյան գունդ։
Վիետնամի պատերազմը ԱՄՆ-ի դեմ սկսվել է 1961թ. և ավարտվել 1975թ. ապրիլի 30-ին: Վիետնամցիներն այն կոչում են Ազատագրական կամ Ամերիկյան պատերազմ, որը ամերիկացիներն իրենց երկրի պատմության ամենամութ էջն են համարում, և որն էլ իր հերթին Վիետնամի պատմության երևի թե ամենահերոսական ու ողբերգական էջն է: Վիետնամական պատերազմը միաժամանակ և քաղաքացիական պատերազմ էր ներսի զանազան քաղաքական ուժերի միջև, ինչպես նաև զինված պայքար ամերիկյան բռնազավթման դեմ:
ՀՀ Սահմանադրության ընդունումը տեղի ունեցավ 1995թ. հուլիսի 5-ին։, որը պետության կայացման գործընթացում շատ կարևոր երևույթ էր։ Այն դրեց ամբողջատիրական համակարգից դեպի ժողովրդավար պետության անցնելու իրավական հիմքերը։ ՀՀ Սահմանադրությունը իրավական ձևակերպում տվեց քաղաքական նոր համակարգին, սահմանեց Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների իրավունքներն ու պարտականությունները։
Հունիսի 12-ին՝ դեպի Աղդամ առաջանալիս, Մարզիլլուի մարտերում զոհվեց Մարտունու պաշտպանական շրջանի հրամանատար, Հայաստանի Ազգային հերոս, Արցախի հերոս Մոնթե Մելքոնյանը:
Հունիսի 15-ին Հեյդար Ալիևն ընտրվեց Ադրբեջանի խորհրդարանի նախագահ, իսկ Հուսեյնովի զորքերը մոտենում էին Բաքվին և հունիսի 21-ին նա, մտնելով մայրաքաղաք, ջերմ ընդունելության արժանացավ:
Մարտակերտում ծանր մարտեր էին:
Սրանից 30 տարի առաջ` 1982-ի ապրիլի կեսերին, Պենտագոնը և Մեծ Բրիտանիայի պաշտպանության նախարարությունը ԽՍՀՄ-ի հանդեպ ռազմաքաղաքական կտրուկ ճնշում գործադրելու միասնական ծրագիր մշակեցին: Ծրագիրը նախատեսված էր այն դեպքի համար, եթե ԽՍՀՄ կառավարությունը վճռեր ռազմական կամ նույնիսկ ռազմատեխնիկական օժանդակություն ցույց տալ Արգենտինային: Հայտնի է, որ 1982-ի ապրիլի սկզբից անգլիացիներն ու արգենտինացիները Ֆոլքլենդյան (արգենտինացիներն անվանում էին Մալվինյան) և հարակից կղզիների համար ռազմական գործողություններ էին վարում, կղզեխումբ, որ բրիտանացիները զավթել էին 1830-ականներին: