Պատմության էջերից
1988թ. սկսված արցախահայության ազատատենչ բաղձանքը արագորեն վերաճեց ազգային ազատագրական հզոր շարժման, հանգեցնելով հայ-ադրբեջանական հակամարտության և լայնամասշտաբ ռազմական գործողությունների ոչ միայն Արցախում, այլև Հայաստանի Հանրապետության սահմանամերձ տարածքներում:
Աշխարհագրական դիրքի տեսակետից /երկու կողմից շրջափակված լինելով ադրբեջանական հարակից տարածքներով/ թերևս ամենաանմխիթար վիճակում հայտնվեցին Կապանի, Գորիսի և Մեղիի շրջանները:
Եվս մի տարի անցավ պատմության գիրկը։ Երբ հին ու նոր տարիները հանդիպեցին իրար, մոլորակի բոլոր անկյուններում մարդիկ բարձրացրին գավաթները և աշխարհի տարբեր լեզուներով ամենաշատը հնչեց հենց այս բարեմաղթանքը՝ թող աշխարհում խաղաղություն լինի, թող խաղաղ լինեն հողն ու մարդկանց սրտերը։
Միշտ էլ Ադրբեջանի քաղաքական վերնախավը ձգտել է ստեղծել սեփական պատմություն, հզոր անցյալ՝ թեկուզ այլոց հաշվին: Զարմանալի չէին անգամ խորհրդային շրջանի պատմական և գիտական զեղծարարությունները, որոնք այս կամ այն կերպ ուղղորդվում էին Մոսկվայից: Սակայն այլ բան է ընդհանրապես պատմական անցյալի կեղծումը, մեկ այլ բան այն գիտական մակարդակով աշխարհին հավաստի ներկայացնելը: ԽՍՀՄ փլուզումից հետո Ադրբեջանի ղեկավարները, ունենալով տարբեր քաղաքական հայացքներ, այս հարցում հակասական դիրքորոշում ունեին: Ալիևների իշխանության վերազավթումից հետո տարվում է տոտալ խաբեության վրա հիմնված պատմության կեղծման քաղաքականություն: Սակայն այդ կերպ «ազերի» ինքնության ձևավորման հարցը վերջնական լուծվել չի կարող:
Վարշավայի Մեծ հերցոգության ռազմական նախարար, Ֆրանսիայի մարշալ, իշխան Յուզեֆ Պոնյատովսկին (1763-1813) Լեյպցիգի ճակատամարտում (1813թ. հոկտեմբերի 19) մահվանից առաջ ասում է.
-Աստված ինձ վստահել է լեհերի պատիվը, միայն Աստծուն էլ այն կվերադարձնեմ։
ԱՄՆ նախագահի ազգային անվտանգության գծով խորհրդական Կոնդոլիզա Ռայսը (ծնվ. 1954թ.), խոսելով 2003թ. Իրաքում պատերազմի դեմ հանդես եկող երկրների մասին, ասել է.
-Ռուսաստանին՝ ներել, Գերմանիային՝ անտեսել, Ֆրանսիային՝ պատժել։
«Զենք վերցրած մի ամբողջ ժողովուրդ իր մեծությամբ հավասարազոր է կայսրին»,- ասել է Ավստրիայի պետական կանցլեր, իշխան Վենցել Անտոն ֆոն Կաունիդը (1711-1794) կայսր Հովսեփ Երկրորդին՝ նկատի ունենալով հեղափոխական Ֆրանսիան։
«Զինված ժողովուրդ» արտահայտությունը առաջինը գործածել է Հովսեփ Փլաբիոսը (37-95) իր ինքնակենսագրության մեջ։
