«Սեւ թո՜ւղթ է եկել, Սեւ թո՜ւղթ է եկել»,-
Չար բոթն էր գուժում, տնից տուն խուժում,
Եվ ասես շանթն էր թրատում մեկեն,
Եվ լույսն էր տուժում տխրության մուժում:
Ամեն օր այսպես մի թուղթ էր գալիս,
Ու մի մանուկ էր հորից որբանում,
Եվ որդեկորույս մի մայր էր լալիս,
Ծնկներին տալիս ու սուգ էր անում…

Հայոց մեծ եղեռնի 100-րդ տարելիցի առթիվ աշխարհի հայասփյուռ երկրներում տեղի ունեցած ոգեկոչման միջոցառումներում, սգո հանրահավաքներում և քայլարշավներում ծածանվեց հայոց Եռագույնը, հայությունը հերթական անգամ ի լուր աշխարհի բարձրաձայնեց արդար հատուցման, Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հարցը:

Առանց Աստծո ընդհանրապես ոչինչ չկա այս աշխարհում: Մենք ապրում ենք Աստծո շնորհիվ: Բայց ես մի բան գիտեմ, որ մանկուց ահավոր սիրել եմ իմ ազգը: Միշտ էլ երազել եմ հայկական հաղթանակ տեսնել: Դա իմ մանկության երազանքն է եղել, որովհետև ծնողներս, պապեր, տատերս այդպես են մեզ դաստիարակել: Եվ ես ուրախ եմ, որ իմ աչքերը տեսան գոնե Արցախյան հաղթանակը: Ես շատ եմ սիրում ու պաշտում իմ ազգը: Ես տեսա այս պատերազմի ժամանակ տասնյակ, տասնյակ հազարավոր մարդիկ, որոնք ճշմարիտ հայրենասեր են: Ոմանք նահատակվեցին, մենք լավագույն տղաներին ֆիզիկապես կորցրինք, բայց ես տեսա մեր ազգի ճշմարիտ դեմքը, որ ազգը պատրաստ է համբերել, դիմանալ հանուն վսեմ գաղափարի:

Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցը մեր պայքարի ավարտը չէ: Եվ պատմական արդարության հաղթանակին հասնելու համար նախ պետք է հզորացնել Հայրենիքը և մեր աշխարհասփյուռ զավակներին համախմբել նրա շուրջը: Ապրելու և հարատևելու այս բանաձևն են մեզ պատգամել ցեղասպանությունը վերապրած և օտար ափերում հանգրվանած հայ մտավորականները:

1890-ական թվականներին Արեւմտյան Հայաստանում տեղի ունեցած արյունոտ իրադարձություններն անտարբեր չթողեցին ժամանակի բազմաթիվ առաջադեմ մտավորականների` նրանք խստորեն դատապարտեցին համիդյան դաժան քաղաքականությունը, իրենց մարդասիրական ձայնը բարձրացրին ի պաշտպանություն հայերի։
Հայկական ջարդերի նկատմամբ անտարբեր չի եղել նաեւ ռուս մեծ գրող Լեւ Տոլստոյը։

Ուղիղ 100 տարի առաջ` 1915թ. փետրվարի սկզբին, Համառուսական երկրային միության բժշկա-սննդարարական 7-րդ դաշտային ջոկատի հետ միասին հայկական փոքրիկ Իգդիր քաղաք ժամանեց Ալեքսանդրա Լվովնա Տոլստայան (1884-1979թթ.)` անվանի գրող Լև Տոլստոյի դուստրը:

Հայոց եղեռնի Վրիժառու Բանաստեղծը դառնում է հարյուր տարեկան։ Հարյուրամյա լեգենդ, որ ժամանակների անվախճան հոլովույթում էպոսածին հերոսի է նմանվելու, առաջնորդելու է իր ժողովրդին՝ որպես սրամերկ նեմեսիս։ Նեմեսիս՝ Հովհաննես Շիրազ անունով։
Օրերս, մեծ բանաստեղծի 100-ամյա տարեդարձի նախօրյակին, վերահրատարակվել է Վազգեն Առաքելյան գեղագետ-բանաստեղծի «Շիրազ-Նամե»՝ մեզանում աննախադեպ չափածո վեպը։ Շուրջ կեսդարյա ինչպիսի՜ «սևեռում» Արարատ լեռան քուրմի հանդեպ: