Հոգևոր-մշակութային
Հայոց բանակը նոր էր կազմավորվել։ Պատերազմ էր. ոմանք իրենց զավակներին բանակ էին ճանապարհում օրհնանքով ու աղոթքով, ոմանք էլ դիմում էին տարբեր միջոցների՝ զավակներին ազատելու, երկրից դուրս տանելու համար։ Շենքի բակում մեկ էլ լսվում էր Հարութի ձայնը.
-Ա՛յ ժողովուրդ, ինչի եք թաքցնում ձեր տղաներին, բա էս երկիրը, էս հողը, Արցախի սահմանները ովքե՞ր են պաշտպանելու։ Բավական է՝ պատմությունից էլի՞ դաս չենք առնելու։
Իսկական աղետ են այսօր սրընթաց արագությամբ աճող աղանդները: Նրանք իրենց որջերը ունեն աշխարհի գրեթե բոլոր երկրներում: Հայաստանում նույնպես շարունակում են ակտիվ գործել աղանդավորական շարժումները: Դրա վառ ապացույցն է այն, որ Եհովայի վկաները մեզ միշտ են հանդիպում ցանկացած ժամի և ամեն տեղ: Եհովականներից ոչ պակաս ակտիվություն են ցուցաբերում հոգեգալստականները կամ հիսնականները: Հայաստանում զանազան անուններով գործում են սրանց բազմաթիվ խմբեր: Այդ խմբերից մեկն էլ «Կյանքի խոսք» աղանդավորական շարժումն է:
Հրադադարը նոր էր հաստատվել, սակայն սահմանամերձ հատվածներում դեռ լինում էին կրակոցներ։ Հայկը ծառայում էր սահմանային զորամասերից մեկում և կարճատև ծառայության ընթացքում իր համարձակությամբ, իր բանիմացությամբ շահել էր հրամանատարության հարգանքը և ստացել սերժանտի կոչում։ Ծառայության ավարտին հաշված օրեր էին մնացել, երբ ծնողները լսեցին գույժը՝ Հայկը զոհվել է թշնամու դավադիր գնդակից։
Արարատ գյուղի կողքի բարձունքին Մ.Արարատցու նախաձեռնությամբ կառուցվող Զորավար Անդրանիկի մատուռում նշվում էր Զորավարի ծննդյան տարեդարձը։ Բազմաթիվ հյուրեր էին հավաքվել, ազատամարտիկներ, գյուղացիներ։ Այնտեղ էր նաև շրջանի Ավշար գյուղի «Անդրանիկ» ջոկատի հրամանատար Գագիկ Սարգսյանը։ Ներքևում, գյուղի վերջնամասում Գագիկի նորակառույց տունն էր՝ տանիքին ծածանվող Եռագույնով։ Գագիկն սպասում էր իր չորրորդ զավակի ծնվելուն ու խնջույքի պահին մեկ-մեկ հիշեցնում էր ջոկատի տղաներին.
Մելսիկ Աբրահամյանը ծնվել էր 1948-ին, Արցախի Հերհեր գյուղում։ Հետո ընտանիքով տեղափոխվել են Երեւան։ Երբ սկսվեց Արցախյան շարժումը, հավաքվում էին հայաստանաբնակ հերհերցիները, եւ ով ինչով կարող էր, փորձում էր սատարել հայրենակիցներին։ Մելսիկն այդ օրերին հայրենի գյուղում էր, եղբայրների՝ Վասակի ու Մեժլումի, քրոջ որդու՝ Կամոյի կողքին… (Եվ ո՞վ իմանար, որ Կամոյից հետո նա է դառնալու գյուղի 14-րդ նահատակը)։
Քննենք նաև, թե ինչ են բարի գործերը, որոնց մասին ասված է Սուրբ Գրքում, և որոնք արքայության են արժանացնում դրանք գործողին, որպեսզի պահպանվի խոսքիս ամբողջական կարգը։ Թեպետև բոլորը՝ թե՛ ծերերն ու երեխաները և թե՛ քարոզողներն ու վարդապետները, ծանոթ են Աստուծո օրենքներին և Նրա բարի պատվիրաններին։
Հայկական լեռնաշխարհը հնագույն քաղաքակրթության օջախներից է, որտեղ օրացույց գործածվել է վաղնջական ժամանակներից սկսած, ինչի ապացույցը հնագիտական հազվագյուտ գտածոներն են, որոնցից մեկը ներկայումս պահվում է Հայաստանի պատմության թանգարանում։ Արտաքնապես այն գոտի է, սակայն գիտնականները, ուսումնասիրելով նրա վրա եղած նշանները, պարզել են, որ այն իրականում օրացույց է և պատկերում է տարվա բաժանումը տասներկու ամիսների։ Գտնվել է Սանահինում և վերագրվում է մ.թ.ա. 1-ին հազարամյակին։