…Հայրենիքը գույն է, մտածողություն։ Ապրումի յուրահատկություն, ներդաշնակության քո՛ ըմբռնումը… հայրենիքը ոգի է, բարոյական նկարագիր, խառնվածքը՝ քո հոգում, քո արյան մեջ։ Ու հայրենիքից դուրս չկա ոչինչ։ Ես աբստրակցիոնիստ-էքսպրեսիոնիստ եմ, բայց ես գալիս եմ Մինասից, Սարյանից… Իմ ակունքում հայկականն է, իմ գույները հայկական են, իմ մտածողությունը ազգային է… Իմ գույները վառ են, տաք, հզոր են։ Մեծ ապրումի գույներ են, ծայրահեղ… Մեր ազգային նկարագրի նման։

Նախ՝ ի՞նչ ասել է դիցարան։
Հին հայերենում լայնորեն գործածվել է «դից» բառը, որը նշանակել է աստված։ Այստեղից էլ դիցուհի՝ աստվածուհի, դիցապաշտ՝ աստվածապաշտ, դիցաբան՝ աստվածաբան և այլն։
Հին հայերի պատկերացումներում, ուրեմն, դիցարանն աստվածների հանգրվանն էր, այսպես ասած՝ նրանց հավաքատեղին, կացարանը։ Կրոնական իմաստով դիցարանը նույն պանթեոնն է, որտեղ «թեո» բառարմատը նույնպես նշանակում է աստված։ Այստեղից էլ թեիստ՝ աստվածադավան, աթեիստ՝ աստվածամերժ, անաստված։ Հետագայում պանթեոնը ձեռք բերեց հանգստատան, գերեզմանատան իմաստ. այնտեղ հանգչում են մեծ անհատները, որոնց աստվածացրել է ազգը։

«Մենք կանք»` այսպես է կոչվում կինովավերագրող Արմեն Խաչատրյանի հեղինակային նոր ֆիլմը, որի անդրանիկ դիտումը տեղի ունեցավ վերջերս Հայաստանի կինեմատոգրաֆիստների միության փոքր դահլիճում։
Արմեն Խաչատրյանը ծնվել է Երեւանում, 1961թ.։ N 100 միջնակարգ դպրոցն ավարտելուց հետո, 1979-84թթ. սովորել է Մոսկվայի կինոյի ինստիտուտում։ Ստեղծագործական աշխատանքն սկսել է «Հայֆիլմում», ապա տեղափոխվել է փաստավավերագրական ֆիլմերի «Հայկ» կինոստուդիա, միաժամանակ դասավանդում է թատրոնի եւ կինոյի պետական ինստիտուտում։ Նա ավելի քան տասը ֆիլմերի հեղինակ է, որոնցից են «Հույս, հավատ, սեր», «Հեքիաթ թեւավոր ձիու մասին», «Ես ապրում եմ», «Երկաթե դարպասներ»… Շնորհաշատ վավերագրողի ֆիլմերը միջազգային կինոփառատոներում երեք անգամ արժանացել են «Գրան պրի» մրցանակի, «Հույս, հավատ, սերը»` մեկ անգամ, «Հեքիաթ թեւավոր ձիու մասին» ֆիլմը՝ երկու անգամ։

Ի՞նչ են հայոց գրերը, ե՞րբ են ստեղծվել, ի՞նչ ակունքներ են ունեցել։
Նախքան այս հարցերին պատասխանելը փորձենք պարզել, թե ինչ է գիրն ընդհանրապես։ Լեզվագիտությունը տվել է դրա սահմանումը՝ գիրը որևէ գաղափար, հասկացություն կամ խոսքի հնչյունական (արտասանական) միավոր արտահայտող գծագիր պատկերների, պայմանական նշանների, տառերի համակարգ է։ Ըստ այդմ, զանազանում են չորս հիմնական գրատեսակ՝ պատկերագրություն, գաղափարագրություն, վանկագրություն և հնչյունաբանություն։

Դեռ հին ժամանակներից է գոյություն ունեցել զինվորական երաժշտությունը։ Այն միշտ կատարել է երկու կարևորագույն խնդիր՝ բարձրացրել է զինվորների ռազմական ոգին և առաջնորդել նրանց մարտի ժամանակ։
Նախկինում բանակը չուներ ո՛չ ազդանշանային հրթիռներ, ո՛չ ռադիո, ո՛չ էլ կապի ուրիշ միջոցներ։ Մարտի աղմուկի մեջ կարող էր լսվել միայն շեփորի կանչող ձայնը։ Միայն մի քանի կարճ հնչյուններ, և մարտի մասնակիցները գիտեին, որ իրենց պետք է շարափոխվել, անցնել հարձակման կամ նահանջել։

Անգլիացի գրող Ջեյմս Օլդրիջը 20-րդ դարի համաշխարհային գրականության նշանավոր դեմքերից է, հասարակական գործիչ, որը Երկրորդ աշխարհամարտի ժամանակ (1939-45թթ.), որպես լրագրող եւ զինվորական թղթակից, եղել է տարբեր ռազմաճակատներում ու ճշմարտացի ներկայացրել պատերազմի իրական դեմքը, 1949-ին արժանացել է խաղաղության ոսկե մեդալի։
1945թ. մայիսի 9-ին Օլդրիջը եղել է Մոսկվայում եւ տարիներ անց, Մեծ հայրենականի 40-ամյակի առթիվ գրել «Մայիսի իննը» հուշագրություն, որը եւ մասնակի կրճատումներով ներկայացնում ենք մեր ընթերցողի ուշադրությանը։

Անհնար է սիրել հայրենիքը՝ չճանաչելով նրան. առաջնորդվելով այս իմաստուն խոսքերով՝ բացում ենք նոր խորագիր և սկսում «Զրույցներ հայկականության մասին» շարքի հրապարակումը, որի նպատակն է պարզ, մատչելի զրույցների միջոցով ավելի ընդլայնել մեր ընթերցողի իմացությունը հայոց ազգային դիմագիծը հատկանշող առանձին հասկացությունների, ինչպես նաև նոր գիտելիքներ հաղորդել հայ կյանքի այս կամ այն երևույթի, իրադարձության, հնարավոր է՝ դեռևս անծանոթ իրողության մասին։
Պետք է ձգտել իմանալ ավելին, քան գիտես։ Գիտելիքն ուժ է։