Հոգևոր-մշակութային
Ապարանով ռազմի դաշտ մեկնելիս Շիրակի Մանթաշի ջոկատների տղաները կանգնում էին, տեսնում Լյուդա մայրիկին, առնում նրա օրհնությունը եւ բռնում ռազմի ճամփան։ Մեքենան նստելիս նրանք գիտեին, որ Լյուդա մայրիկը դույլով ջուր պիտի շաղ տա իրենց հետեւից, որ անփորձանք հետ գան։ Ու տղաներն այդ հավատով մեկնում էին պատերազմ։ Այդպիսի զորեղ հավատով էին նրանք հանդիպում Լյուդա մայրիկին, հավատում այդ բարի կնոջ խոսքին, օրհնանքին։ Երբ Ապարանի ջոկատի տղաները (հրամանատարը որդին էր՝ Ռազմիկ Պետրոսյանը) մեկնում էին ռազմի դաշտ, հանկարծ ու Լյուդա մայրիկը ճանապարհողներից մեկնումեկին տեսներ լաց լինելիս կամ արցունքն աչքերին։
Ապարանցի Ալբերտ Դիլանյանի կինը՝ Մանուշակը, Մարտունու Կոլխոզաշեն գյուղից է, իսկ սասունցի Արա Թովմասյանի կինը՝ Ռուզաննան՝ Ստեփանակերտից։ Ալբերտն ու Արան իրար չեն ճանաչում։ Կռվել են Արցախի տարբեր հատվածներում, ու երբ հաստատվեց հրադադարը, հաղթանակած իրենց հետ Հայաստան բերեցին Արցախի դուստրերին։ Երջանիկ ընտանիքներ կազմեցին։ Ալբերտի օջախում ծնվեցին Մանեն, Արան ու Անին, Արայի օջախում՝ Գեղամն ու Տաթեւիկը։
Դ. Հիշի՛ր շաբաթ օրը, որպեսզի սուրբ պահես այն։ Վեց օր պիտի աշխատես եւ կատարես քո բոլոր գործերը. յոթերորդ օրը քո Տեր Աստծու շաբաթ օրն է
Այս պատվիրանը մեզ ուսուցանում է շաբաթվա մեկ օրը սուրբ պահել, այսինքն՝ հեռու մնալ աշխարհիկ գործերից եւ այդ օրն ամբողջությամբ նվիրել Աստծու փառավորմանը եւ հոգեւոր գործերին։ Հրեաների համար այդ օրը շաբաթն է, որը նշանակում է «հանգիստ»։ Աստված վեց օրում արարեց աշխարհը եւ յոթերորդ օրը հանգստացավ, որպեսզի մենք էլ վեց օր զբաղվենք մեր մարմնական գործերով եւ յոթերորդ օրը թողնենք աշխարհիկ գործերն ու հոգսերը։
Կուսակրոն մի քահանա մեծ զգուշությամբ իր աչքերը հեռու էր պահում կանանց հայացքներից, մինչեւ իսկ չէր կամենում նայել իր ազգակիցներին, որոնց հետ հարկ եղած դեպքում խոսում էր, ինչի համար էլ խոստովանահայրը, որ գիտեր նրա մտքի բոլոր գաղտնիքները, նրան հարցնում է.
-Ինչի՞ համար ես դու, որ սրբության ու կուսության այսպիսի շնորհ ունես, երեսդ դարձնում պատվավոր ու համեստ կանանց տեսքից։
Ժամանակագրության մատյանները պատմում են մի թագավորի մասին, որ երբեք չէր ծիծաղում կամ հազվադեպ էր ծիծաղում։ Իշխաններն ու նախարարներն աղաչեցին թագավորի եղբորը, որ իրենց տեղեկացնի արքայի տրտմության պատճառը, թե ինչո՞ւ է երբեք կամ հազվադեպ ծիծաղում, այլ միշտ տխուր-տրտում է օրն անցկացնում։ Եղբոր հարցին թագավորը պատասխանում է.
-Մի ուրիշ օր կհայտնեմ քեզ։
«Տիգրան Մեծ» ռազմամարզական ուսումնարանում երդման արարողություն է։ Ուսումնարանի պետը գնդապետ Կորյուն Ղումաշյանն է՝ «Տիգրան Մեծ» ջոկատի հրամանատարը։ Նա հպարտությամբ նշում է, որ այս տարիների ընթացքում 600 շրջանավարտ ու կուրսանտներ շարունակում են իրենց ծառայությունը հայոց բանակում, նրանցից շատերն արդեն բարձրաստիճան սպաներ են։
1990-ի նոյեմբերի 21-ն էր: Բերդաձորը ծանր վիճակում էր:
Ինքնապաշտպանական ջոկատի տղաները (հրամանատար` Համլետ Մկրտչյան) անքուն, անդադար հսկում էին մեր շեները: Դատարկվել էր Կոռնիձորը: Տղաները քաղցած էին, հոգնած, սակայն լցված էին աներևակայելի հավատով, վրեժխնդրությամբ…
Տներից մեկում, որտեղ տեղակայված էր շտաբը, ինքնաեռով թեյ էի պատրաստում տղաների համար, երբ ներս մտավ Վազգեն Սարգսյանը: Զգացվում էր, որ ինքն էլ է հոգնած, քաղցած, սակայն իր բնավորությանը հատուկ ոգևորող տրամադրությամբ լցրեց շտաբը: