Այս զրույցը Վանուշ Խանամիրյանի ծննդյան 75-ամյակի առիթով՝ հրապարակվել է «Հայ զինվորում»: Մեծ վարպետի խոսքում անսահման սերն է Հայրենիքի հանդեպ, սեփական մշակույթի, բանակի, երկրի, ժողովրդի պաշտամունքը:

19-րդ դարի 80-ական թվականներն էին, հայոց ազգային զարթոնքի տարիները։ Հովհաննես Թումանյանը տվել է այդ շրջանի ընդհանուր նկարագիրը. «Մեր կյանքում ռազմական փողի նման թնդում էին Գամառ-Քաթիպայի ազատ երգերը, վարար գետի նման հոսում էին Րաֆֆու վեպերը` անընդհատ ու խորհրդավոր, մամուլի մեջ աջ ու ձախ շառաչալից մտրակում էր Գրիգոր Արծրունին, իսկ Թիֆլիսի թատրոնում զինվորական երաժշտությունը հնչեցնում էր «Զեյթունցիների մարշը», եւ որոտում էր Ադամյանը…

Միհրանը գյուղի ինքնուս ճարտարապետն էր. ով տուն սարքեր` նրանից խորհուրդ պիտի հարցներ, ով շիրմաքար դներ` Միհրանն էր տաշողը, հուշարձան-հուշաղբյուր կառուցվեր գյուղում, թե շրջանում` հեղինակը Միհրանն էր։

Այս քաղաքում հարսներն են
Ծաղիկներ բերում սիրեցյալներին,
Եվ փեսացուները
Ժպտում են փակ աչքերով:

Երևանի օլիմպիական հերթափոխի պետական մարզական քոլեջից շատ շրջանավարտներ ու սաներ մասնակից եղան պատերազմին, նրանցից 26-ը զոհվեցին…

Ռուս լրագրողուհին եկել էր Ղարաբաղ, հասել առաջին գիծ, մեկ շաբաթվա ընթացքում մտերմացել բեղ-մորուքի ջունգլիներում հազիվ երեւացող տղերքի հետ։ Նրանց լուռ ու լուրջ բնության մեջ անհասկանալի, անբնական, վերերկրային ինչ-որ բան կար, որ ոչնչացնում էր հարաբերությունների սահմանները եւ տարածության զգացողությունը։

Մակարավանքի շուրջը դարավոր կաղնիներն են խշշում, երփներանգ ծաղիկներ ծփում։ Վանքի տաքացած պատերին արեւ է, լույս։
Եվ լուսավոր է վարդագույն խաչքարը, որն, ասես, շնչում, բաբախում է հավերժ երիտասարդ Հայր Վահանի եւ աչաջուրցի Աշոտի սրտերի նման…